Кинеските компании купуваат европски пристаништа – Брисел почнува да се загрижува

Европа станува нервозна околу тоа кој ги поседува нејзините пристаништа, со зголемена вознемиреност предизвикана од преголемото присуство на кинеските фирми низ поморските порти на блокот.Комесарот за транспорт Апостолос Цицикостас во четврток им рече на лидерите во индустријата дека европските пристаништа мора „да ја преиспитаат безбедноста… и повнимателно да го испитаат странското присуство“.

Тоа беше еден од најјасните сигнали досега од Брисел дека она што некогаш се сметаше за бенигна инвестиција сега почнува да изгледа како безбедносна одговорност. Неодамнешната бела книга за одбрана на Комисијата ја повтори таа загриженост со тоа што ја предложи идејата за построги контроли врз странската сопственост на „критичната транспортна инфраструктура“.

Таа вознемиреност е изразена во нацрт-документот од социјалистите и демократите во Европскиот парламент, кој го виде ПОЛИТИКО, кој повикува на построги правила во претстојната реформа на регулативата за скрининг на странски инвестиции на ЕУ.

Ниту Цицикостас ниту социјалистите и демократите  не ја споменаа Кина по име, но подтекстот не беше баш суптилен. Симон Ван Хоејмисен, истражувач во Кралскиот виш институт за одбрана во Белгија, рече дека јазикот веројатно укажува на проширеното влијание на Пекинг врз клучните европски пристаништа – од Антверпен-Бриж и Ротердам до Пиреја во Грција.

Кинеските гиганти COSCO и China Merchants, како и Hutchison со седиште во Хонг Конг, сега имаат удели во повеќе од 30 терминали низ ЕУ.

„Реалноста е јасна“, рече Ана Мигел Педро, португалски европратеник од централно-десничарската Европска народна партија. Членка на Интергрупата за мориња, реки, острови и крајбрежни области на Парламентот, таа предупреди дека „странски државни актери како Пекинг работат со ниво на координација и намера што далеку го надминува фрагментираниот одговор на поединечните земји“.

Педро тврдеше дека COSCO не се однесува како типичен пазарен актер, туку прима наредби од Кинеската комунистичка партија. „Неговото растечко присуство во пристаништата не е само економска загриженост“, рече таа. „Тоа е стратешка ранливост“.

И ЕУ почнува да го гледа тоа на тој начин.

„Руската инвазија на Украина и неофицијалната поддршка на Кина за Русија само ги зголемија загриженостите за безбедноста на пристаништата на ЕУ“, се вели во неодамнешен извештај од тинк-тенкот Центар за источни студии со седиште во Варшава.

Еден пример за видот на стратешка заплетканост со која се соочува ЕУ сега се одвива во Полска, на контејнерскиот терминал Гдиња, каде што Хачисон има удел повеќе од 20 години.

Таа ситуација би можела да се промени. Под притисок од американскиот претседател Доналд Трамп, кој сака компании поврзани со Кина да се извлечат од Панамскиот канал, Хачисон преговара за продажба на пристаништен имот низ целиот свет во вредност од 23 милијарди долари, вклучувајќи 14 во Европа, на конзорциум предводен од БлекРок, вклучувајќи ја и Медитеранската бродска компанија. Сепак, тој договор удри во ѕид во март откако Пекинг интервенираше.

Она што ја прави Гдиња особено откривачка не е само трговијата што ја обработува – туку она што се наоѓа веднаш до неа: поморска база, бродоградилиште и седиштето на елитните поморски специјални сили на Полска, што значи дека секој што го управува терминалот има место во првиот ред во европските и воените логистички и одбранбени операции на НАТО.

Свесна за стратешкото значење, полската влада го наведе терминалот како критична инфраструктура, што значи дека операторот мора тесно да соработува со владата во врска со безбедноста. Оваа позадина со високи влогови го изострува остриот дел од предупредувањето на Педро – и нагласува зошто ЕУ сега со обновена итност го преиспитува странското вклучување во своите пристаништа.

„Ако странски противник искористи ранливост во едно европско пристаниште, тоа нè загрозува сите нас“, рече таа. „Во денешниот свет, не можеме да си дозволиме стратешко слепило додека другите дејствуваат со целосна видливост и намера.“ (Политико)