Како другите земји се справуваат со растечките цени на енергијата?

Цените на енергијата во Европа се зголемуваат во последните неколку месеци. Зголемувањето се должи на општото зголемување на побарувачката на енергија и стравувањата за недостиг во  снабдувањето со гас и бензин поради руската инвазија на Украина. Сепак, различни земји на различни начини се справуваат со кризата. 

Велика Британија

Владата објави дека секое домаќинство во Обединетото Кралство ќе добие попуст од 400 фунти (500 американски долари) од сметките за гас и електрична енергија за да ги надомести зголемените цени на горивото.

Домаќинствата корисници, исто така, ќе добијат еднократна исплата од 650 фунти, а домаќинствата пензионери ќе добијат дополнителни 300 фунти за зимско гориво. Ќе се плаќа и паушална инвалидност од 150 фунти. Плаќањата делумно ќе се финансираат со вонреден данок од 25 отсто на приходите од нафта и гас, кој владата очекува да донесе во буџетот 5 милијарди. фунти. Според министерот за финансии Риши Сунак, владата троши 37 милијарди фунти за помош на луѓето во криза, што е слично на онаа на земјите како Франција, Германија, Јапонија и Италија.

Италија

Италија најави субвенции за гориво од 14 милијарди евра. Планот има за цел да им овозможи на домаќинствата да ги задржат сметките за гориво на нивоата од 2021 година. и да ги поттикне да се префрлат на електрични автомобили и обновливи извори на енергија. Другите мерки вклучуваат еднократна исплата од 200 евра за луѓе кои заработуваат не повеќе од 35.000 евра годишно и даночен кредит од 20% за сите енергетски интензивни компании чии цени на енергијата се зголемени за 30%.

За да се финансираат овие мерки се зголемуваат даноците на енергетските компании, чии профити се зголемени како резултат на поскапувањето на горивата.Во целина, Италија очекува да потроши околу 35 милијарди. евра за мерки за заштита на потрошувачите.

Шпанија

Шпанија го намали ДДВ-то на сметките за струја од 21% на 10%. Привремено го намали и специјалниот данок на електрична енергија од 7% на 0,5%.За да ги плати овие бенефиции, Шпанија воведе вонреден данок за енергетските компании за собирање 3 милијарди евра.

Во април, Европската комисија се согласи за плафон на цените на бензинот во Португалија и Шпанија – во просек од 50 евра за мегават-час. Ограничувањето на цените ќе биде на сила една година и има за цел да ги преполови сметките за гас за 40% за потрошувачите во двете земји.Овие мерки се очекува да ја чинат Шпанија вкупно околу 21 милијарда евра.

Франција

Во јануари, француската влада го принуди државниот снабдувач со енергија Electricité de France (EDF) да го ограничи зголемувањето на големопродажната цена на 4% за една година, што ја чинеше компанијата 8,4 милијарди евра. Минатата година, Франција објави дека ќе исплати еднократно по 100 евра на  5,8 милиони домаќинства кои добиваат ваучери за енергија. Оттогаш, владата ги намали и даноците за струја. Според проценките на бриселскиот тинк-тенк „Бројгел“, Франција ќе потроши 38 милијарди евра за помош на луѓето кои се борат со трошоците за живот.

Германија

Според Ројтерс, Германците плаќаат повеќе за струја од која било друга земја во ЕУ, а во 2022 година сметките за гас на 4,2 милиони германски домаќинства ќе се зголемат во просек за 62,3%. Владата веќе воведе субвенции за домаќинствата со ниски приходи и сега троши дополнителни 15 милијарди  евра за субвенции за гориво со намалување на даноците за бензин и дизел, обезбедување на луѓето еднократна исплата од 300 евра, како и дополнителни плаќања за детски додаток и попусти за јавен превоз. Вкупната вредност на овие мерки се очекува да биде околу 30 милијарди евра.

Холандија

Холандската влада потроши 2,7 милијарди евра за намалување на даноците на енергијата што ја користат бизнисите и домаќинствата, а планира да издвои 150 милиони евра за помош на најзагрозените домаќинства. Дополнително, ги намали царините за бензин и дизел за 21 отсто до крајот на годината.

Холандија очекува да потроши околу 6 милијарди евра за мерките предизвикани од енергетската криза.

Норвешка

Во Норвешка, владата одреди максимална цена што домаќинствата треба да ја платат за енергија. Доколку расходите ја надминат оваа сума, државата плаќа 80 отсто од сметката. Норвешка како целина ќе потроши околу 23,6 милијарди круни за поддршка на потрошувачите.

Полска

Како дел од „штитот против инфлација“, полската влада објави план за намалување на ДДВ за храна, гас и ѓубрива до 0%. ДДВ за парно ќе падне на 5%, а ДДВ за бензин и дизел – до 8%. Овие мерки се наменети за период од шест месеци.

Полската влада, исто така, испраќа пари директно до 7 милиони домаќинства, од кои некои имаат право да добиваат до 306 евра годишно.Заедно со другите мерки за поддршка, се очекува Полска да потроши 9 милијардиевра.

Колку се остварливи овие планови?

Некои се прашуваат колку долго владите ќе можат да ги штитат потрошувачите. Доколку се забележи висока инфлација во 2023 година или подоцна, на владите ќе им биде тешко да ги заштитат домаќинствата.

„Ваквите силни субвенции се неодржливи во однос на јавните финансии и се вредни за геополитиката и енергетската безбедност, а да не зборуваме за животната средина“, рече Симоне Талиапиетра, висок истражувач во Бригел, компанија која собира податоци за владините мерки за заштита на потрошувачите.

Други аналитичари се загрижени за тоа што би можело да се случи доколку Европа не успее да најде алтернативи за руската нафта и гас.

„Најтешките периоди ќе бидат есента и зимата“, рече Иларија Конти, раководител на одделот за гас во Фирентинската школа за регулација. (ББЦ)