Иако претпочитаат да плаќаат со картичка, добро е да имате готовина овде! Животот без пари не е утопијата на која се надеваа, причината е јасна

Шведска е генерално земја во која готовината речиси никогаш не се користи, но властите сега ги повикуваат граѓаните да ја користат. Зошто?

Во 2018 година, поранешниот заменик-гувернер на шведската централна банка предвиде дека Шведска ќе стане речиси безготовинско општество до 2025 година. Седум години подоцна, таа прогноза стана речиси реалност – само една од десет трансакции се врши со готовина, додека картичките се најпопуларниот начин на плаќање.

На второ место е мобилната апликација Swish, која шведските банки ја лансираа во 2012 година и денес стана секојдневие. Останатите апликации за мобилно плаќање исто така рапидно растат.

Според извештајот на централната банка, Шведска и Норвешка имаат најнизок износ на готовина во оптек, во однос на БДП, во светот. Меѓутоа, во контекст на сегашните глобални неизвесности – војна во Европа, нестабилност во САД и речиси секојдневни стравови од хибридни напади од Русија – безготовинскиот живот повеќе не изгледа како утопијата што можеби ја ветил. Токму поради овие закани, властите почнаа да ги охрабруваат граѓаните да штедат и користат готовина, повикувајќи на зголемување на граѓанската подготвеност.

Во ноември минатата година, Министерството за одбрана на секое домаќинство му испрати брошура наречена „Ако дојде до криза или војна“, советувајќи ги луѓето редовно да користат готовина и да чуваат најмалку една недела вредност во различни деноминации за „да се зајакне подготвеноста“. Централната банка во својот извештај наведува дека е неопходно да се преземат мерки за зајакнување на подготвеноста и намалување на исклученоста, за да може секој да плати, дури и во случај на криза или војна. Иако ефикасноста и дигиталните плаќања беа приоритет во последниве години, сега безбедноста и пристапноста станаа исто толку важни.

Причината е ранливоста на сајбер напади

Во декември минатата година, шведската влада ги објави резултатите од истрагата што сугерира дека некои јавни и приватни субјекти се обврзани да примаат готовина – препорака што централната банка ја поддржува.

Во последниве години, шведската централна банка работи на дигитална валута – „е-крона“ – како одговор на намалената употреба на готовина. Сепак, овој проект беше прекинат пред неколку години, а сега се фокусираат на следење на глобалниот развој на дигиталните валути.

Шведска не е единствената нордиска земја која отстапи од својот план за општество без готовина. Минатата година Норвешка, која го користи популарниот мобилен систем Vipps MobilePay, донесе закон со кој се дозволува трговците да бидат казнети или санкционирани доколку не примаат готовина. Норвешката влада исто така препорачува граѓаните „да чуваат готовина кај себе поради ранливоста на дигиталните системи од сајбер напади“.

Поранешната норвешка министерка за правда и вонредни ситуации, Емили Мел, јасно стави до знаење: „Ако никој не плаќа во готово и никој не прифаќа готовина, готовината повеќе нема да биде вистинското решение во итен случај кога ќе се појави криза“.

Конечно, кога станува збор за планирање вонредни ситуации, две од општествата кои најмалку користат готовина во светот сè уште веруваат во готовина.