И градежништвото мора да се менува: Идните куќи ќе станат „банки“ за материјали

Напорите на ЕУ да го прилагоди својот градежен сектор и да го усогласи повеќе со амбициите за климата и циркуларната економија ќе повлечат значителна промена во начинот на кој се користат материјалите за градење.

Градежниот сектор во Европа има годишен обрт од речиси 1 милијарда евра, но тоа има цена: половина од потрошените материјали во ЕУ отпаѓаат на овој сектор, како и една третина од вкупниот отпад. Експертите велат дека ова мора да се промени за градежниот сектор да придонесе за одржливоста. 

„Начинот на кој градиме апсолутно мора да се смени бидејќи не можеме да продолжиме да градиме за депонии“, рече Катарина Блумке, истражувач на Катедрата за одржливо градежништво во  Карлсруе.

Поради начинот на кој работат градежниците, додаде Елена Боерман, колега истражувач за одржлива градба во Карлсруе, „имаме градежна индустрија во која се внесуваат ресурси кои на крајот излегуваат во форма на отпад“.

Брисел сè повеќе притиска за зајакнување на циркуларноста на економијата на блокот, намалување на отпадот и зајакнување на одржливоста на Европа.

„Веќе нема да можеме да си дозволиме да трошиме толку многу ресурси“, истакна Блумке, додавајќи дека материјалите како цинкот и бакарот стануваат ретки. А, се чувствува веќе дека се достигнуваат  „планетарните граници“ во ископувањето на песокот. Песокот е клучна состојка во производството на бетон, меѓу другото. Фактот дека ресурсите за изградба на крај завршуваат како отпад на депонија бара нов пристап кон оваа тема, рече таа.

„Користете други материјали, изберете методи на градба на таков начин што материјалите и компонентите можат да се поврзат едни со други на разградлив начин. Слично како Лего коцките, светски познатата данска „играчка“, тврдат двајцата експерти, зградите не треба да бидат крај на животот на материјалот во синџирот на вредност“.

„Мораме да ги гледаме зградите како складишта за материјали“, рече Боерман. Ако имате „живот на градба од X години“, тогаш материјалот ќе се „складира“ во зградата. „После тоа, можете повторно да го извадите. Исто како банка. Така функционира кружната градба“, објасни германскиот експерт.

Традиционалните идеи за одржлива градба изгледаат се повеќе застарени.

„Градењето со дрво е една можност, но тоа не е лек“, рече Блумке. Според експертот, дрвото се смета за материјал со висока вредност што треба да се користи што е можно поефикасно со оглед на неговата важна улога во другите сектори.

„Не можеме само да кажеме дека ќе изградиме сè во дрво и ќе ги решиме сите проблеми“, додаде таа. Посебно треба да се земе предвид употребата на дрво во композитни плочи – чипс табли кои вообичаено се наоѓаат во многу европски домаќинства денес. Откако ќе се создаде традиционална иверица, дрвото и лепилото неразделно се мешаат во процесот на производство. Биомасата потоа се губи како материјал и на крајот завршува на депонија бидејќи лепилата имаат тенденција да ја направат премногу токсична за употреба како ѓубриво.

Двајцата експерти се особено заинтересирани за потенцијалот на био-базирани материјали за изолација.

„Изолацијата со алги има слични U-вредности како изолацијата од дрво, но, прво, е чиста, а второ, лесно се нанесува. Неговата природна текстура го прави непривлечен за штетниците“, вели Блумке.

Со оглед на мноштвото опции кои растат во дивината, „нема смисла да се фокусираме на еден материјал за изолација“, објасни Боерман.

„Постои огромна разновидност на еколошки материјали за изолација кои се рециклираат со слична изолациона ефикасност како и традиционалните материјали за изолација“, додаде таа. „Тоа би биле лен, коноп, јута и трска“.

Сепак, навлегувањето на новите материјали е бавно.

„Постои огромна разновидност на материјали за еколошка изолација, а сепак стапката на примена во Германија е помала од 10 проценти“, оценува Боерман.

Воведувањето нови материјали во индустријата нема да значи крај на наследените производи, нагласи таа.

„Еден материјал не е доволен. Ни треба разновидност. Материјалите мора да се користат на одредени места каде што имаат смисла“, истакна Боерман.

„Никогаш нема да можеме без бетон, барем како што стојат работите денес. Но, бетонот мора да стане лесен за рециклирање. Значи, ни треба вистинско рециклирање на бетон, каде што на крајот повторно може да се направи нов бетон од истиот материјал. „Тогаш, има смисла да се користи бетонот на одредени разумни места во градежништвото и во нискоградбата и повторно да се извади од градежниот фонд“, рече Боерман.