Германија во длабока криза по колапсот на владата

Германскиот опозициски лидер на десниот центар повика на итно гласање за доверба на владата во парламентот, откако се распадна владејачката коалиција на Олаф Шолц.

Фридрих Мерц, претседател на партијата на поранешната канцеларка Ангела Меркел, Христијанско-демократската унија (ЦДУ), најмногу ќе профитира од бомбастичните случувања во Берлин, еден ден по изборот на Доналд Трамп за претседател на САД, кој го промени глобалниот политички пејзаж.

На набрзина свикана прес-конференција во средата вечерта, откако го отпушти неговиот министер за финансии – лидерот на либералните Слободни демократи (ФДП), Кристијан Линднер – Шолц изнесе патоказ за следните недели, вклучително и формално гласање за доверба во јануари што би доведе до предвремени избори, веројатно во март.

Но, во четвртокот наутро, Мерц, кој е во силна позиција да стане следниот лидер на земјата, го отфрли тој распоред без контрола, велејќи дека „нема апсолутно никаква причина да се чека да се одложи гласањето за доверба за јануари“.

„Крајот минатата ноќ е крај на семафорот“, рече Мерц, мислејќи на тристраната коалициска влада на Шолц, „а оттука и крајот на овој мандат“.

Опозицискиот лидер им рече на новинарите дека неговата парламентарна група едногласно се согласила Шолц да го закаже гласањето за доверба „најдоцна до следната недела“, по што претседателот на земјата, Франк-Валтер Штајнмаер, ќе има 21 ден да го распушти Долниот дом на парламентот на Бундестагот. Тоа веројатно би го отворило патот до предвремени избори кон крајот на јануари.

Германската владејачка коалиција од три партии пропадна во средата вечерта, откако канцеларот Олаф Шолц објави дека ќе го отпушти министерот за финансии Кристијан Линднер поради постојаните несогласувања во трошоците и економските реформи.

Отпуштањето ефективно ја исфрла фискално конзервативната Слободна демократска партија (ФДП) на Линднер од проблематичната коалиција.

Обновената политичка нестабилност во Германија дојде само неколку часа по јасната победа на Доналд Трамп на изборите во САД, резултат што ги запрепасти германските политички лидери, кои зависат од американската воена моќ за одбраната на нивната земја и стравуваат дека тарифните политики на Трамп ќе ја нарушат германската индустрија.

„Почитувани сограѓани, би сакал да ве поштедам од оваа тешка одлука, особено во моменти како овие, кога расте неизвесноста“, рече Шолц во изјавата во владата.

За време на драматичната средба на лидерите од трите партии во средата вечерта во владата, Кристијан Линднер му рече на Олаф Шолц дека не гледа начин за продолжување на коалицијата и го повика да го отвори патот за предвремени избори. |

Линднер и неговата ФДП инсистираа германската влада да се придржува до строгите правила за трошење и да ги намали даноците, иако неговите левичарски коалициски партнери сакаа да ги задржат социјалните трошоци и да ја зајакнат германската индустрија преку економски стимулации.

„Премногу често, министерот Линднер ги блокираше законите на несоодветен начин“, рече Шолц во изјавата. „Премногу често се впушташе во ситни партиско-политички тактики. Премногу често ја нарушуваше мојата доверба“.

Шолц рече дека побарал од Линднер да ги олесни правилата за трошење за да дозволи поголема помош за Украина, но Линднер одби, велејќи дека таквиот потег би ја „прекршил мојата заклетва на функцијата“.

Линдер, исто така, го нападна одговорот на Шолц на економската слабост на Германија.

„Олаф Шолц долго време не ја препозна потребата за ново економско будење во нашата земја“, рече Линднер во изјавата. „Тој долго време ги минимизираше економските грижи на нашите граѓани“.

ФДП е најмалата партија во коалицијата и сега има поддршка од само 4 отсто – под прагот потребен за влез во германскиот парламент – што значи дека нејзините лидери размислуваа за прекин на коалицијата за да ја спасат својата политичка иднина.

Лидерот на ЦДУ, Мерц, рече дека тие три недели би можеле да се искористат конструктивно за да се утврди дали има заедничка основа меѓу неговата ЦДУ и преостанатите владини партии, социјалдемократите и Зелените, за да се решат итните прашања, вклучително и следниот федерален буџет. Тој требаше да разговара со Шолц, а потоа и со Штајнмаер подоцна во четвртокот.

„Секако дека сум подготвен да имам разговори … и да преземам одговорност“, рече Мерц, но тој навести дека договорот ќе биде прекинат ако Шолц сака да го одолговлекува својот нов политички почеток за земјата.

Христијанско-социјалната унија, баварската сестринска партија на ЦДУ, зазеде поостар тон, а нејзиниот парламентарен лидер Александар Добриндт рече дека Германија во нејзината сегашна состојба, со слаб економски раст и криза во производството, „едноставно не може да си дозволи да биде во канцеларска кома“.

Тој рече дека да се дозволи влада без мнозинство во парламентот да куца до пролет ќе биде „арогантно и непочитување“ за гласачите.

Линднер (45) е шеф на про-бизнис ФДП, која во петокот даде контроверзен ултиматум од 18 страници со кој ја повикува владата радикално да ги прекрои своите буџетски планови за следната година.

Министерот за економија, Роберт Хабек од Зелените, се обиде да направи позитивен спин на смената на Линднер, повикувајќи ги луѓето кои биле „исплашени и загрижени“ од исходот на изборите во САД да го гледаат како „почеток на нов импулс “.

Водечкиот економист, Клеменс Фуест од институтот „Ифо“, претпазливо ја поздрави веста, велејќи дека во време кога Германија била „во економски тешка ситуација“ и „несомнено ѝ е потребна нова влада која ќе биде способна да дејствува што е можно поскоро“.

Последиците се очекува да ја втурнат Германија во продолжен период на неизвесност во време кога европските лидери се обидуваат да се здружат пред предизвиците, вклучително и можна трговска војна со САД.

Екстремно десничарската партија Алтернатива за Германија, која треба да има придобивки од политичкиот пресврт и сега има поддршка од 17 отсто, исто така се залага за нови избори што е можно поскоро.

Се очекува победата на Трамп да изврши голем притисок врз најголемата европска економија. Анализата на Германскиот економски институт проценува дека новата трговска војна може да ја чини Германија 180 милијарди евра во текот на четирите години на власт на Трамп.

Многумина во Германија се надеваа дека победата на Трамп на американските избори претходно во текот на денот ќе ја принуди коалицијата да се држи заедно поради стравувањата дека идниот претседател ќе ѝ даде тешко возење на најголемата европска економија.

На крајот, сепак, дури ни заканата од Трамп не се покажа доволна за расцепканите партии да ги остават настрана нивните разлики.

„Оваа вечер беше погрешна“, рече Роберт Хабек, министер за економија на Зелените. „Целосно трагично на ден како овој, кога Германија треба да покаже единство и способност да дејствува во Европа“.

Министерката за надворешни работи, Аналена Баербок од Зелените, на јавниот радиодифузен сервис АРД го бранеше распоредот на настаните на Шолц како „го отвора патот за уредна транзиција“.

„Бидејќи редот е најважната работа во овие несигурни времиња“, рече Баербок, посочувајќи на исходот од претседателските избори во САД и „клучната одговорност“ на Германија во Европа како трета по големина економија во светот. (Според агенциите)