„Геокс“ не е прв: Ги снема државните субвенции и инвеститорите си одат од Врање
Државата Србија му даде на „Геокс“ 14 милиони евра субвенции за плати, но италијанската компанија очигледно сакаше уште
Веќе сигурното затворање на „Геокс“ е најсилниот, но не и првиот удар за социјалната состојба на југот на Србија.
„Покрај тоа што голем број работници ќе останат без работа, имаме и трајна последица дека ова е колапс на индустријата за обувки на југот на Србија. Работниците кои беа вработени во ‘Геокс’ се луѓе со искуство во овој производствен сектор. Постарите работеа во ‘Коштана’, а по нејзиниот колапс на почетокот на 2000 година, своето знаење го продаваа работејќи во мали фабрики за чевли, имаше десетина такви во Врање. Надевајќи се на сигурна егзистенција со доаѓањето на ‘Геокс’ во 2016 година, тие се преселија во оваа компанија, а повеќето од малите фабрики се затворија и сега останаа само неколку, така што стратешки гледано, секторот за обувки во јужна Србија повеќе не постои“, вели за „Данас“ Стојан Јовановиќ, долгогодишен работник на „Коштана“.
Владата му даде на „Геокс“ 9.000 евра по работно место (10,8 милиони евра за 1.200 работници), а по три години, со првата најава за можно заминување, на италијанската фабрика ѝ беа доделени уште три милиони евра.
Работниците добиваа плата просечно од 35.000 до 40.000 динари плата (од 300 до 340 евра), со постојана борба да се плаќаат прекувремено во сабота и недела. Имаше неколку протести поради тешките услови за работа и непочитување на основното право на паузи за време на работното време. Остана запаметена реќеницата на луѓето од менаџментот упатена до работниците да „купат пелени пред да дојдат на работа, за да не се шетаат премногу и да го прекинат производствениот процес со одење во тоалет“.
Од свеченото отворање на фабриката, на која присуствуваше и тогашниот премиер Александар Вучиќ, новинарите никогаш не влегоа во кругот на фабриката „Геокс“. Не беше одржана ниту една прес -конференција, а на работниците кои дадоа изјави за медиумите во кризни ситуации им се закануваше отказ и забрана за каква било синдикална организација.
На заминувањето на „Геокс“ му претходеше заминување на уште неколку странски компании кои имаа бизнис планови во Врање. Бугарската компанија „Трејс“, која се занимаваше со инфраструктурни проекти за изградба и одржување на патишта и во која беа вработени околу 250 работници, го остави Врање незадоволен од односот на градските власти.
Руската компанија „Спилит“, која произведуваше мебел и се продаваше преку малопродажниот синџир НЈеф, исто така го напушти Врање. Околу 200 работници останаа без работа. Русите имаа намера да го прошират производството и во другите општини во јужна Србија, но немаше поддршка (веројатно државни субвенции), па се повлекоа од работа преку ноќ.
Поранешните предводници на економијата, Врање, „Јумко“ и „Симпо“, со многу помал број работници, преживуваат исклучиво со поддршка на државата и работат претежно за министерството за внатрешни работи и вооружените сили. (Данас)