Француската „тврда левица“ е демонизирана – но нејзината агенда е реална, а не радикална

Првиот круг од парламентарните избори во Франција донесе невиден пораст на поддршката за екстремната десница. Следната недела, 7 јули, Националниот собир (РН) и неговите сојузници потенцијално би можеле да дојдат до власт. Не само со релативно мнозинство, туку – и постои значителна веројатност за тоа – со целосно.

Некои можеби тврдат дека крајната десница е веќе овде и треба едноставно да се навикнеме на тоа. Екстремно десничарските партии победија на изборите во последниве години во други европски земји, вклучувајќи ги Италија и Холандија. Но, не можеме да се навикнеме на тоа. Победата на екстремната десница претставува голема закана за нашиот основен социјален договор и нашите слободи. Се соочуваме со спроведување на политики кои ги дискриминираат странците, мигрантите, жените, малцинствата и многу повеќе. Бидејќи нема кредибилна економска платформа, екстремната десница ќе се врати на единственото нешто што го знае – влошувањето на тензиите и политиката на омраза.

Која е алтернативата? Левиот сојуз, Новиот народен фронт (НФП), е најдобрата шанса за Франција.

Овој сојуз ја зема својата инспирација од Народниот фронт – кој во 1936 година се појави да управува со Франција под заканата на фашизмот.  Оваа левичарска коалиција на социјалисти и комунисти претставуваше вистинска промена за работничката класа, со политики како што се воведување на двонеделен платен одмор и закон за ограничување на работната недела на 40 часа. Ваквата општествена промена беше овозможена со изборната победа, но и со барањата на граѓанското општество и со притисокот на синдикатите, кои организираа бран окупации на фабрики. Постоеше јасна социополитичка конкуренција меѓу работните луѓе и владејачките класи што доведе до политички конфликт меѓу левицата и десницата.

НФП денес следи сличен пат, со амбициозни политики за подобрување на куповната моќ на сиромашните и луѓето од пониската средна класа. Овие реформи вклучуваат значително зголемување на минималната плата, платите индексирани според цените и бесплатните училишни ручеци. Што е најважно, НФП сака да даде приоритет на инвестициите во иднина преку зголемување на јавната потрошувачка за инфраструктура – низ целата земја, вклучително и во изолираните рурални области – како и во здравството, образованието и истражувањето. Ова е единствениот кохерентен начин да се планира иднината и да се зголеми продуктивноста на трудот, која под Макрон е намалена за 5 отсто од 2019 година.

Деталниот економски манифест на НФП беше лансиран минатиот месец со целосни трошоци. Бидејќи – и ова е ново – плановите на НФП се избалансирани од буџетска гледна точка: инвестициите во идниот раст и продуктивност, како и во енергетската и климатската транзиција би можеле да бидат достапни преку прогресивно оданочување на богатството, воведување излезен данок, ефективно оданочување на мултинационални фирми и долгоочекуваната борба против социјалниот, фискалниот и еколошкиот дампинг. Оваа програма, исто така, ќе им даде на работниците поголема моќ во компаниите што ги вработуваат преку подобрување на корпоративното управување (на пример, резервирање на третина од местата во одборите на компаниите за претставниците на вработените, следејќи ги сличните одредби што постојат со децении во нордиските земји и Германија).

Овие планови се сосема спротивни на патот што го следеше Емануел Макрон од 2017 година. Неговата агенда ја влоши нееднаквоста во приходите и богатството, додека нема промена во инвестициите, отворањето работни места или растот. За да се спротивстави на поддршката за крајната десница, стратегијата на Макрон беше да побара поддршка и од десниот центар и од левиот центар. Во пракса, ова сѐ повеќе наликуваше на коалиција на добростоечки гласачи и како што покажаа неодамнешните избори, не можете одржливо да управувате со земја со толку тесна изборна база.

Некои сега се обидуваат да ги исплашат левичарските и централно левичарските гласачи тврдејќи дека програмата на НФП за владата би била опасна за француската економија. Тие грешат. Не тврдиме дека овој манифест е совршен – кога се зема предвид дека Макрон дозволи само три недели да се организира за избори? Но, во историски контекст, тоа треба да се смета за прагматичен, социјалдемократски збир на предлози насочени кон намалување на нееднаквостите и подготовка за иднината. Нема ништо радикално во оваа агенда.

Можеби уште поважно, оваа програма ќе ѝ овозможи на левицата да гледа кон враќање на гласовите во руралните области и помалите градови каде што луѓето постепено се свртеа кон крајната десница.

Минатата недела, РН освои 1,6 пати поголем удел на гласови во малите и средни градови (50.000 жители или помалку) отколку во големите урбани центри (со население над 250.000). Обратното важи за левицата. Ги дигитализиравме сите резултати на ниво на општина за законодавните избори од 1848 година и не сме виделе толку голем географски јаз во шемите на гласање од крајот на 19. век и почетокот на 20. век.

Во градовите кои имаат население меѓу 20.000 и 30.000, како што е Хенин-Бомон, поранешен град за ископ на јаглен на североисток и изборната единица на Марин Лепен, РН добива 60 отсто од гласовите. Дури и во понаселените градови како Камбре, во регион кој претрпе големи прекини на производството во последниве децении и е релативно слабо опслужуван од инфраструктурата како што се болниците, универзитетите и јавните транспортни врски, партијата на Лепен постигнува резултати над 40 проценти.

Како што покажуваме во нашата книга „Историја на политички конфликт“, луѓето во помалите градови и руралните области се привлечени од крајната десница пред сè поради социо-економските грижи: немаат куповна моќ, најмногу страдаат од недостатокот на инвестиции во јавната инфраструктура и тие чувствуваат дека се напуштени од владите од сите видови во последниве децении.

Платформата за политики на НФП веродостојно се однесува на тоа како да се финансира стратегија за инклузивни инвестиции. Спротивно на тоа, екстремната десница се залага за укинување на постојниот данок на мултимилионерите во недвижности. Тврди дека ќе ги финансира своите политики таргетирајќи ги странците и корисниците на социјална помош, но тоа едноставно ќе генерира повеќе економско разочарување и повеќе тензии.

Единствената закана во Франција следната недела е онаа што ја носи победата на крајната десница. Се надеваме дека центристичките гласачи ќе разберат што е во прашање и ќе се вратат кон левицата.

(Жулија Каже и Томас Пикети се француски економисти и автори на книгата „Историја на политички конфликт: Изборите и социјалните нееднаквости во Франција, 1792-2022“. Текстот е објавен во „Гардијан“.)