Франција го обвини Азербејџан за немирите во Нова Каледонија

Деновите на судири меѓу демонстрантите и полицијата во Нова Каледонија, која е под француска контрола, се резултат на странско мешање, објави Париз во четвртокот, додека локалните власти ветија дека ќе воспостават ред на територијата во Јужен Пацифик.

Францускиот министер за внатрешни работи Жералд Дарманин рече дека насилството, кое ги однесе животите на тројца домородни луѓе од Канак и еден полицаец, активно го поддржува Азербејџан.

„Ова не е фантазија“, инсистираше тој во четвртокот. „Жалам што некои од сепаратистите постигнаа договор со Азербејџан. Сепак, „дури и да има обиди за мешање… Франција е суверена на сопствената територија, и толку подобро“, додаде тој.

Зборувајќи за „Политико“ функционер на француско разузнавање рече дека „ние откриваме активности од Русија и Азербејџан во Нова Каледонија со недели, дури и неколку месеци. Тие го туркаат наративот дека Франција е колонијалистичка држава“.

Портпаролот на азербејџанското Министерство за надворешни работи Ајхан Хаџизада остро ги отфрли тврдењата дека земјата стои зад немирите. „Наместо да го обвинува Азербејџан дека наводно ги поддржува протестите за независност во Нова Каледонија, министерот за внатрешни работи на Франција треба да се фокусира на неуспешната политика на неговата земја кон прекуокеанските територии што доведе до такви протести“, рече тој.

Односите меѓу Франција и Азербејџан го допреа дното во последниве години како резултат на француската воена и политичка поддршка за соседот на јужнокавкаската земја и историски ривал Ерменија – ситуација само што се интензивираше со военото заземање на етничкиот ерменски регион Нагорно-Карабах од Баку минатата година.

Обвинувањата на Франција против Азербејџан само ќе го зголемат фокусот на меѓународното мешање и домашните политички репресии извршени од режимот кој ќе биде домаќин на овогодинешните разговори за климата на ОН, КOП29.

На демонстрациите во Нова Каледонија се обновени повиците за независност на архипелагот на Тихиот Океан, 1.200 километри источно од Австралија. Протестите доаѓаат откако француските пратеници ги поддржаа измените на уставот на Нова Каледонија, дозволувајќи им на секој граѓанин што живеел таму најмалку 10 години да гласа на локалните избори, потег што локалните активисти на народот Канак за независност стравуваат дека ќе бидат ставени на маргините.

Франција во средата воведе вонредна состојба во Нова Каледонија.

Азербејџанскиот претседател Илхам Алиев постојано ја обвинува Франција за „неоколонијализам“ и активно ги поддржува движењата за независност и претензиите на други земји над француските територии ширум светот, вклучително и островот Мајот и Нова Каледонија.

Азербејџан дури ја основа Иницијативната група Баку, која обединува 14 политички движења низ поранешната Француска империја во име на деколонизација. Групата во четвртокот издаде соопштение во кое го обвини Париз за „повреда на правото на народот Канак на самоопределување со проширување на електоратот за да ги задржи како малцинство во сопствената татковина“.

Сепак, според Филип Гомес, поранешен претседател на владата на Нова Каледонија, Азербејџан активно ги финансира про-независните Канак и Социјалистичкиот национално-ослободителен фронт.

„Азербејџан ја создаде групата Баку која ги финансира сепаратистите во сите прекуокеански француски региони“, рече Гомес, кој се обиде да ги задуши повиците островите да се отцепат од Париз. „Неодамнешните патувања во Париз на активисти за независност беа финансирани од Баку. Јасно и очигледно е дека Азербејџан придонесува за поддршка на барањето за независност, што може да се нарече странско мешање“, рече Гомес.

Рох Вамитан, политичар од Канак, кој служи како претседател на Конгресот на Нова Каледонија, ги отфрли тврдењата дека Баку е со злонамерно влијание во регионот. „Зошто да се демонизира оваа земја?“ праша тој во април како дел од спорот околу локалните политичари кои добиваат платени патувања од авторитарниот Азербејџан. „Франција ги поддржува репресивните и авторитарни режими како Того, Чад, Џибути, со обука на нивните безбедносни сили, со советување на нивната воена хиерархија и преку продажба на оружје“, рече тој.

Како дел од вонредната состојба, Франција го забрани ТикТок во Нова Каледонија во очигледен обид да го попречи организирањето на протестите во кои беа повредени стотици. Одлуката, исто така, им дозволува на властите да наредат лицата за кои се смета дека се закана за јавниот ред да се држат во домашен притвор, како и да вршат претреси, да одземат оружје и да го суспендираат правото на слободно собирање.

„Нема да се толерира насилство“, рече францускиот премиер Габриел Атал, инсистирајќи на тоа дека драконските мерки „ќе ни овозможат да вложиме огромни напори за воспоставување ред“.

Дом на повеќе од четвртина милион луѓе, Нова Каледонија била населена пред околу 3.000 години од жителите на Тихиот Остров и именувана од британскиот истражувач Џејмс Кук во 1774 година. Подоцна е освоена од Франција во 1853 година. Во последниве години, имаше обвиненија дека домородниот народ Канак се соочил со системска дискриминација и хронична неразвиеност. (Политико)