„Фајненшел тајмс“: Франција си игра со оган

Министрите за надворешни работи и за надворешни работи на ЕУ се судрија во Луксембург во последниот обид да постигнат договор пред самитот на ЕУ оваа недела каде што многу земји членки сакаат да го започнат пристапниот процес за Скопје и Тирана како дел од стратегиската битка за Западен Балкан. Но француските приговори предизвикаа тензии околу ставот на блокот кон регионот опкружен со земји од ЕУ во кој ривалските сили, вклучувајќи ги и Кина, Русија и Турција, се борат за влијание.

Париз тврди дека Албанија и Северна Македонија треба да спроведат повеќе реформи пред да започнат разговорите. Исто така, се вели дека поширокиот процес на пристапување во ЕУ треба да се направи потежок и реверзибилен.

„Французите си играат со оган“, рече еден дипломат на ЕУ од мнозинската група, кој поддржува започнување разговори за пристап со двете земји. „Ова може да ја загрози стабилноста на регионот. Тоа е многу сериозна работа“. Дипломати од ЕУ рекоа дека Париз застана во опозиција на Северна Македонија, која иницираше серија реформи што ги бара ЕУ, вклучително и промена на името, за да се стави крај на повеќедеценискиот спор со соседна Грција.

„Се надеваме дека на крајот Франција ќе ги почитува своите европски аспирации за лидерство и ќе се приклучи на консензусот на ЕУ за Северна Македонија“, рече еден официјален претставник од друга земја членка.

Северна Македонија, која ги реши „невозможните“ разговори за своето име минатата година и „направи демократска пресврт дома“, чека 14 години да ги започне разговорите за ЕУ, рече министерот за надворешни работи на земјата, Никола Димитров, за „Фајненшел тајмс“. Одлуките за преговорите беа одложени минатата година и повторно ова лето заради неединството на ЕУ. „Она што е во прашање е политиката на проширување на ЕУ и европската перспектива за самиот Балкан“, рече тој.

Дебатата околу Албанија е поинаква, затоа што и други земји освен Франција – вклучително и Холандија и Данска – се скептични поради стравувањата за домашната политичка нестабилност, организираниот криминал и застојот на некои реформи. Албанија презеде болна постапка за проверка на судиите, со надеж дека ќе се приближи кон членството во ЕУ.

Албанскиот министер за надворешни работи Гент Цакај предупреди дека блокирањето на преговорите ќе ја намали улогата на ЕУ во целиот регион и „ризикува да ги поткопа реформските сили во регионот“. Негативната одлука би ги „охрабрила третите актери кои долго чекаат на крилја“, предупреди тој.

Франција, која историски е скептична во врска со проширувањето на ЕУ во целина, тврди дека процесот на пристапување треба да се преиспита пред прием на нови земји, тензија која Цакај ја нарече „лажна дилема“.

Париз не греши да ја доведува во прашање моменталната состојба на процесот на проширување, но треба да му даде зелено светло на Скопје, рече Гералд Кнаус, извршен директор на Европската иницијатива за стабилност, експертски центар со седиште во Берлин, насочен кон југоисточна Европа и проширување. Тој истакна дека според сопствената проценка на ЕУ, Северна Македонија е поподготвена за членство од Србија, која заедно со Црна Гора се смета за „предводник“ за пристапување.

„Тековниот процес на пристапување не функционира“, рече тој. Кнаус предложи балканска зона за слободна трговија, моделирана според претпристапното искуство на Австрија и Шведска. Тој тврди дека Париз треба да се согласи да започне разговори со Скопје и потоа да поддржи создавање на Југоисточна европска економска зона, што ќе ги насочи земјите кон заедничкиот пазар – без ветување за членство. (Фајненшел тајмс)