ФАЦ: Екстремни националисти го презедоа протестот во Белград, бараат права за Србите во Македонија, БИХ и Косово
Најновиот протест против авторитарниот режим на Александар Вучиќ на 28 јуни привлече внимание и во странство. Над 140.000 луѓе во Белград бараа предвремени избори. На митингот зборуваа поддржувачи на воени злосторници како што е Радован Караџиќ. Ова се наведува во анализа на авторитативното германско издание „Франкфуртер алгемајне цајтунг“.
„Овој протест не ја достигна посетеноста на митингот на 15 март, кога студентското движење успеа да мобилизира над 300.000 граѓани од целата земја. Но, тоа покажа дека протестите против Вучиќ, повеќе од шест месеци откако започнаа во ноември 2024 година, не ја изгубија својата сила. Протестот од 28 јуни откри и загрижувачки развој на настаните за целиот Балкан. Овој тренд се појавува веќе некое време, но во странство во голема мера остана незабележан: во студентското движење, кое сè уште е главната движечка сила зад протестите, надмоќта ја презеде големосрпскиот национализам, потсетувајќи на раните години од владеењето на српскиот диктатор Слободан Милошевиќ во раните 1990-ти“.
Ова според ФАЦ е очигледно од списокот на говорници избрани од студентите за митингот:
„Националистите и оние кои ги игнорираа воените злосторства се натпреваруваа во ширењето на големосрпските слогани. Говорникот избран од студентите не беше далеку зад нив. Само ректорот на Белградскиот универзитет зборуваше со умерен тон, но тој остана исклучок. Другите говорници оставија впечаток дека не им е грижа за првичната цел на протестното движење – односно, да се врати демократијата и владеењето на правото во Србија, туку да се започнат нови војни против Косово или Босна.
Средбата ја отвори студент кој хистерично врескаше и викаше. Тој неколку пати беше портпарол на движењето. Во квазибиблиски говор, тој многу зборуваше за Бога, Србите и битката на Косово против Османлиите на 28 јуни 1389 година. Овој датум, кој во Србија се слави како „Видовден“, има митски полнеж во српскиот национализам и се користи како универзално оружје. Фактот што студентите го избраа токму овој ден за собирот е лош знак. И ова претчувство се оствари. Датумот 28 јуни во „нашата сакана татковина“ е денот „кога молитвите и крвта стануваат едно“, извика студентскиот претставник во микрофонот.
По обилната реторика за „крвта и почвата“ и познатите предци кои ги дале своите животи за српската татковина, студентот прочита текст од Николај Велимировиќ – националистички српски свештеник и обожавател на Хитлер, кој почина во 1956 година – во кој повторно многу се зборува за коските, предците и татковината.
Кој и да веруваше дека воведниот говор е исклучок или еден вид прагматична отстапка од страна на студентите кон силниот националистички дел од српското општество, погреши. Протестот продолжи во овој дух. Професор по литература кој неодамна ја пофали просечната поезија на Радован Караџиќ, воен злосторник од босанските Срби осуден на доживотен затвор, во псевдоисториски говор ја повика публиката да не ги заборави Србите на Косово, ниту во Република Српска во Босна, Црна Гора и Северна Македонија. Според него, стануваше збор за „слободата на српскиот народ надвор од Србија“ и „борбата за српски интегрализам“.
Ова се кодни зборови за големосрпската идеологија во чие име српските сили во 1990-тите извршија злосторства прво во Хрватска, потоа во Босна и конечно во Косово – вклучувајќи го и геноцидот во Сребреница. Фактот дека говорот на професорот не само што беше одржан, туку беше и ентузијастички прифатен од публиката, можеби им врати непријатни спомени на гледачите кои го гледаа емитувањето преку интернет – од места како Вуковар, Сараево или Приштина. Бидејќи во минатото, во големосрпската идеологија, кога луѓето зборуваа за коските на предците и дека Србија е секаде каде што се закопани Србите, резултатот беше дека коските на несрпските жртви завршија во масовни гробници низ целиот Балкан.
Секако, не сите студенти размислуваат исто како говорниците на последниот протест. Можеби дури и мнозинството се оние студенти кои го одбиваат сè поизразениот големосрпско-националистички тон на протестното движење против недемократското владеење на Вучиќ. Но, ако не се дистанцираат од националистичките испади како оние на Видовден, може да се чуе само другата, темна страна на Србија. Несомнено: ако се постигне дистанцирање, протестното движење ќе се подели на најмалку два дела. Бројчено, тогаш ќе биде ослабено. Но, неговото барање за демократија и владеење на правото ќе биде зајакнато. Во моментов, студентите се обидуваат да не го напуштат српскиот национализам на Вучиќ и да го престигнат од десно. Но, дури и брзата лента на погрешниот пат останува погрешен пат. Владата на Вучиќ нема да биде потресена од националистичките циркуси и големосрпските клишеа. Никој не може да се натпреварува со него на ова поле.Фактот дека тие сè уште се обидуваат покажува дека Вучиќ е само видлив израз на националистичка заблуда чии причини се подлабоки“, оценува ФАЦ.