ЕУ планира да стави кочница на високите цени на енергијата

ЕУ е на пат да наметне историски интервенции на енергетскиот пазар за да ги заузда високите цени, вклучително и разгледување на давачка за вишокот профит и ограничувањата на цената на гасот, се вели во документот што го доби бриселски „Политико“.

Експертите од Европската комисија, во националните престолнини и во амбасадите работеа деноноќно во текот на викендот за да ги забрзаат плановите за итна интервенција за заштита на домаќинствата и компаниите – при што многу водачи предупредуваат на големи социјални немири доколку цените не се стават под контрола .

Во документот од 4 септември, чешкото претседателство со Советот на ЕУ предупреди дека руската инвазија на Украина, континуираните прекини на снабдувањето со енергија од Москва и нејзиниот неодамнешен „целосен и неопределен прекин“ на гасоводот „Северен тек“ „ја потхрануваат зголемената инфлација и имаат сериозни влијанија врз сите бизниси и потрошувачи“.

Вестите на „Северен тек“ ја зголемија цената на гасот на реперниот холандски центар ТТФ за 31 отсто во понеделник наутро на 281 евро за мегават час.

Како одговор, претседателството ја постави топката со тестирање на апетитот меѓу 27-те нации на блокот за мерки кои се движат од ограничувања на цените до пазарни контроли, барајќи од главните градови да се изјаснат за кои мерки се подготвени да ги поддржат на состанокот на министрите за енергија на ЕУ овој петок.

Развојот доаѓа откако лидерите на партиите во германската владејачка коалиција во неделата конечно се согласија да го поддржат предложениот данок на цената на електричната енергија на Европската комисија за „инфрамаргиналните“ постројки – односно генераторите на електрична енергија кои не користат природен гас. Поради начинот на кој функционира пазарот на електрична енергија во ЕУ, таквите производители кои не се на гас остваруваат огромни неочекувани профити бидејќи цената на енергијата се одредува од најскапиот влез – природниот гас.

Чешкото претседателство состави листа на предлози од целиот блок, кои ќе бидат разгледани пред Советот за енергетика во петок.

Некои престолнини сакаат ограничувања на цените на гасот од „специфични јурисдикции“ – што значи Русија, која го употреби како оружје својот извоз на енергија. Една идеја што се разгледува е ограничување на цената по која компаниите можат да купуваат руски гас, слично на мерките за ограничување на цената на нафтата договорени минатата недела од Г7, во обид да се ограничи способноста на Кремљ да ја финансира својата војна во Украина.

Опциите за раздвојување на цените на струјата и гасот се исто така на маса – но остануваат значајни несогласувања меѓу земјите на ЕУ за тоа дали и како да се спроведе таква чувствителна интервенција.

Други пазарни мерки што се разгледуваат вклучуваат обезбедување непосредна поддршка за кредитни линии за компаниите кои имаат повици за многу висока маржа, изменување на правилата за тргување на енергетските берзи или привремено суспендирање на европските пазари на деривати на електрична енергија, меѓу другото.

Централноевропските влади сакаат ЕУ да ослободи дополнителни дозволи за емисија на стакленички гасови од Системот за тргување со емисии доколку цената се искачи над одреден праг – предлог на кој Европската комисија остро се спротивставува.

Претседателката на Комисијата Урсула фон дер Лајен се обидува да ги подели предлозите во пакет од итни интервенции и долгорочни реформи. Брисел ќе одложи некои од оние пошироки идеи за кои се залагаат лидерите, но за кои земјите не можат брзо да се договорат (како што е шпанската идеја за спроведување субвенција за гас или централноевропскиот повик за ограничување на цените на емисиите) за подоцнежен датум без да каже дефинитивно не.

Чешкото претседателство сака земјите да одобрат сет предлози – вклучително и ограничувањето на цената на електричната енергија – на Советот за енергетика во петокот, со задача на Комисијата да развие законодавство засновано на член 122 од Договорот за функционирање на ЕУ, кој им овозможува на земјите да договорат итни мерки без потребата од вклучување на Европскиот парламент, велат дипломатите.

Лидерите од целиот блок, како и претседателот на Европскиот совет, Шарл Мишел, ја повикуваат извршната власт на ЕУ да дејствува, додека потрошувачите и бизнисите се борат со кризата со трошоците за живот.

Според официјалните лица, конечното законодавство најверојатно ќе биде обелоденето во исто време кога Фон дер Лајен ќе го одржи својот годишен говор за состојбата на Европската унија на 14 септември. (Политико)