Екстремните временски услови ги зголемуваат цените на храната низ целиот свет

Од компири во Велика Британија до кромид во Индија, временските екстреми предизвикани од климатските промени ги зголемуваат краткорочните цени на храната низ целиот свет, покажа истражување.

Студија на Центарот за суперкомпјутери во Барселона директно поврзува десетици климатски екстреми со зголемувањето на цените на храната, истакнувајќи ја зголемената ранливост на прехранбените системи на еколошки шокови.

Претходните студии испитуваа како високите температури, кои предизвикуваат неуспех на земјоделските култури и недостиг на снабдување, ја зголемуваат вкупната инфлација на цените на храната на долг рок. Сепак, новите истражувања покажуваат дека одредени прехранбени производи, исто така, доживуваат многу поостри краткорочни зголемувања на цените, што придонесува за инфлацијата.

Цената на маслиновото масло во Европа скокна за 50 проценти минатата година по продолжените суши во јужна Шпанија во 2022 и 2023 година.

Во Индија, топлотниот бран во мај минатата година ги зголеми цените на кромидот за 89 проценти, додека во Кореја, цените на зелката се зголемија за 70 проценти по рекордната летна горештина.

Во Јапонија, цените на оризот се зголемија за 48 проценти во септември откако августовскиот топлотен бран го погоди регионот, а во Кина, цените на зеленчукот се зголемија за 30 проценти. Во Калифорнија, зеленчукот во Аризона скокна за 80 проценти во ноември 2022 година по сушата.

Многу од временските настани што предизвикаа зголемувања на цените „беа се без преседан од историска перспектива“, рече главниот автор Максимилијан Коц од Центарот за суперкомпјутери во Барселона.

Температурите беа „далеку надвор од опсегот на она што би го очекувале во стабилна клима што не би била под влијание на човечките емисии“, рече тој.

Студијата покажа дека скоковите на цените на храната честопати следат по екстремните временски настани само за неколку месеци – модел за кој истражувачите предупредија дека веројатно ќе стане почест со интензивирањето на климатските промени.

„Знаеме дека [временските екстреми] веќе стануваат поинтензивни и почести отколку што беа пред 30-40 години и очекуваме тоа да продолжи сè додека емисиите на стакленички гасови продолжуваат да растат“, рече Коц.

Доколку прехранбениот систем „продолжи да реагира на истиот начин како што видовме неодамна, тогаш можеме да очекуваме истото да се случи [во однос на цените на храната], и веројатно на поекстремни и непредвидливи начини“.

Студијата покажа дека остриот пораст на цените на храната се проширил од поединечни региони низ целиот свет преку трговијата. Цената на чоколадото скокнала во Велика Британија, на пример, откако цените на какаото се зголемиле тројно по сушата и екстремната топлина во Гана и Брегот на Слоновата Коска.

Шпекулациите на пазарот и „лошата политика“ честопати го влошувале влијанието на зголемувањето на цените на храната поврзани со климата, рече Раџ Пател од Универзитетот во Тексас, кој не бил вклучен во извештајот.

Кога топлото време во Русија ги поттикна пожарите што ги зголемија цените на пченицата во 2010 година, Москва воведе ембарго за извоз што „ја катапултираше глобалната цена на пченицата нагло“, забележа Пател. Тоа одигра улога во немирите за леб дури и во Мозамбик. „Значењето на инфлацијата на цените на храната е политичко. Секогаш е“.

Земји како Велика Британија, кои во голема мера се потпираат на увезена стока, беа особено ранливи на климатски шокови во странство, изјави коавторката на извештајот, Ана Тејлор, извршен директор на Фондацијата за храна на Велика Британија.

Истражувањето, исто така, покрена прашања за централните банки, бидејќи растечките цени на храната ги поткопуваат напорите за контрола на вкупната инфлација, особено во земјите во развој каде што храната учествува со поголем дел во потрошувачките цени.

„Овие невообичаено високи температури имаат директно влијание врз вкупните стапки на инфлација, а главниот двигател е храната… Тоа се одразува на вкупните цени“, рече Коц.

Минатата недела, Велика Британија објави неочекуван пораст на инфлацијата на 18-месечен максимум од 3,6 проценти во јуни, делумно припишан на зголемувањето на цените на храната.

Студијата, исто така, забележа дека кога трошоците растат, посиромашните домаќинства веројатно ќе јадат помалку, честопати хранлива, храна. Потрошувачката на овошје и зеленчук, особено, беше „многу чувствителна на зголемувањето на цените на храната“, рече Тејлор.