Две третини од глечерите ќе се стопат до 2100 година, нова студија

Глечерите во светот се намалуваат и исчезнуваат побрзо отколку што мислеа научниците, а две третини од нив се предвидува да се стопат од постоењето до крајот на векот, според актуелните трендови на климатските промени, покажува новото истражување.

Но, ако светот може да го ограничи идното затоплување на само уште неколку десетини од степенот и да ги исполни меѓународните цели – технички можни, но неверојатно според многу научници – тогаш нешто помалку од половина од глечерите на светот ќе исчезнат, се вели во истата студија. Претежно мали, но добро познати глечери итаат кон исчезнување, велат авторите на студијата.

Во исто така неверојатно најлошото сценарио за неколку степени на затоплување, 83% од светските глечери најверојатно ќе исчезнат до 2100 година, велат авторите на студијата.

Студијата во четврточното списание „Сајенс“ ги испита сите 215.000 копнени глечери во светот – не сметајќи ги оние на ледените плочи на Гренланд и Антарктикот – на посеопфатен начин од минатите студии. Научниците потоа користеа компјутерски симулации за да пресметаат, користејќи различни нивоа на затоплување, колку глечери ќе исчезнат, колку билиони тони мраз ќе се стопат и колку тоа ќе придонесе за зголемување на нивото на морето.

Светот сега е на пат за пораст на температурата за 2,7 степени Целзиусови од прединдустриското време, што до 2100 година значи губење на 32% од светската глечерска маса, или 48,5 билиони метрички тони мраз, како и 68% од глечерите исчезнуваат. Тоа би го зголемило покачувањето на нивото на морето за 115 милиметри, покрај тоа што морињата веќе стануваат поголеми поради топењето на ледените плочи и потоплата вода, рече водечкиот автор на студијата Дејвид Роунс.

„Како и да е, ќе изгубиме многу од глечерите“, рече Роунс, глациолог и професор по инженерство на Универзитетот Карнеги Мелон. „Но, ние имаме способност да направиме разлика со ограничување на тоа колку глечери ќе изгубиме“.

„За многу мали глечери е предоцна“, вели коавторот на студијата Реџин Хок, глациолог од Универзитетот на Алјаска во Фербенкс и Универзитетот во Осло во Норвешка. „Сепак, на глобално ниво нашите резултати јасно покажуваат дека секој степен на глобална температура е важен за да се задржи што е можно повеќе мраз затворен во глечерите“.

Проектираната загуба на мраз до 2100 година се движи од 38,7 билиони метрички тони до 64,4 билиони тони, во зависност од тоа колку се загрева земјината топка и колку јаглен, нафта и гас се согоруваат, според студијата.

Студијата пресметува дека целиот тој мраз што се топи ќе додаде секаде од 90 милиметри во најдобар случај до 166 милиметри во најлош случај на нивото на морето во светот, 4% до 14% повеќе од претходните проекции.

Тоа покачување ос 115 милиметри на нивото на морето од глечерите би значело дека повеќе од 10 милиони луѓе ширум светот – и повеќе од 100.000 луѓе во Соединетите Држави – би живееле под линијата на висока плима, кои инаку би биле над неа поради порастот на нивото на морето, вели истражувачот Бен Штраус, извршен директор на Climate Central.

Научниците велат дека идното покачување на нивото на морето повеќе ќе биде предизвикано од топењето на ледените плочи отколку од глечерите.

Но, загубата на глечерите е повеќе од издигнување на морињата. Тоа значи намалување на залихите на вода за голем дел од светската популација, поголем ризик од поплави од топење на глечерите и за губење на историски места покриени со мраз од Алјаска до Алпите дури и во близина на базниот камп на Монт Еверест, изјавија неколку научници за Асошиетед прес.

„За места како Алпите или Исланд… глечерите се дел од она што ги прави овие пејзажи толку посебни“, рече директорот на Националниот центар за податоци за снег и мраз, Марк Серезе, кој не беше дел од студијата, но ја пофали. „Како што го губат мразот во извесна смисла ја губат и својата душа“.

Хок посочи на глечерот Вернагтфернер во австриските Алпи, кој е еден од најдобро проучените глечери во светот, но рече дека „глечерот ќе го нема“.

Глечерот Колумбија на Алјаска имаше 216 милијарди тони мраз во 2015 година, но со само уште неколку десетини од степенот на затоплување, Роунс пресмета дека ќе биде половина од таа големина.

Глечерите се клучни за животот на луѓето во поголемиот дел од светот. Глечерите обезбедуваат вода за пиење, земјоделска вода, хидроенергија и други услуги кои поддржуваат милијарди луѓе.

Оваа нова студија подобро влијае на тоа како мразот на глечерите се топи не само од потоплиот воздух, туку и од водата и под и на рабовите на глечерите и како остатоците може полека да се. Претходните студии се концентрираа на големи глечери и правеа регионални проценки наместо пресметки за секој поединечен глечер. (АП)