Дрвјата околу палатите во Посдам преживеале 600 години, сега се сушат од климатските промени

Климатските промени предизвикуваат сериозни штети на вековните дрвја во Сансуси – раскошната летна палата изградена во 18 век како пруски одговор на
Версај. Обемните терени со уредени градини во Потсдам, југозападно од Берлин, се опкружени
со парк исполнет со високи повеќевековни џинови кои сега ги доживуваат негативните
ефектите од продолжената суша.

Шумскиот менаџер Свен Ханеман стои во подножјето на даб со обем на стебло од 6
метри, зјапа во неговата круна, која некогаш се протегала на 500 квадратни метри.
Сега Ханеман му дава на стариот џин две години, „по што ќе биде мртов“.

Во своите 600 години, дрвото издржа бури, ниски температури и две светски војни, но недостатокот на дожд во последните неколку години, предизвикан од климатската криза, му
зададе смртоносен удар.
„Во 2018 година, кога беше многу суво, доживеа вистински шок, како и повеќе дрва овде во паркот“, изјави Ханеман за АФП. „И оттогаш всушност се намалува.

Паркот Сансуси, кој се простира на 300 хектари, е дел од колекцијата на прекрасни домови и
градини. Неговата палата секоја година привлекува повеќе од 300.000 посетители. Паркот, кој има околу 26.000 дрвја, сега губи меѓу 180 и 300 годишно – најмалку три
пати повеќе од годишниот број пред тешките временски услови во
2017-2018 година, рече портпаролот на Фондацијата за палати и паркови во Потсдам и Берлин.

Иако 2023 година не беше толку сушна како претходните години, врнежите беа недоволни за да се надоместат штетите од претходните суши и околу половина од дрвјата покажуваат знаци на вознемиреност, рече тој. Покрај недостатокот на влага, дрвјата беа нападнати и од незаситни инсекти.

Ханеман клекна во подножјето на дабот што умира и ги пушти струготините да течат низ 
неговата рака – дело на бубачки козорог и дабова буба.

„Тие јадат камбиум, а ниту едно дрво не може да живее без камбиум“ – клеточниот слој одоздола
кој е одговорен за секундарниот раст, објаснува Ханеман. Гигантските дрвја што умираат оставаат дупки во шумата што им штетат на другите дрвја, бидејќи нивните стебла и шумската почва се изложени на сончево зрачење без заштита. Ханеман откинува лист од стебло на бука и го покажува заштитниот рефлекс на листопадните дрвја.

„Тогаш буковиот лист се собира“, објаснува тој. „Тогаш сонцето продира до густите внатрешни гранки, на кои тие не се навикнати, па  гранките се изгорени од сонце“. Според Ханеман, ова е маѓепсан круг кој влијае на сите видови дрвја.

Мртвите дабови или буки во најдобар случај можат да служат само како
живеалишта за лилјаци, инсекти или габи.Но, ако стеблата и гранките се премногу скапани и претставуваат безбедносен ризик за посетителите на паркот, тие мора да бидат исечени.

Сепак, сè уште има надеж за исушените жители на историски паркови како
Сансуси, чија рококо палата ја дизајнираше прускиот крал Фредерик Велики и е 
изградена како место за рекреација за време на неговото владеење од 1740 до 1786 година.
Градинарите на историските места експериментираат со шуми отпорни на топлина од медитеранскиот регион, постигнувајќи ветувачки резултати, вели Ханеман. Неговиот тим во Потсдам исто така се потпира на моќта на еволуцијата.

„Мислиме дека домашните дрвенести растенија исто така се прилагодуваат до одреден степен“, вели тој. На пример, желадите од дрвјата очигледно се помалку погодени од сушат. Сепак, на поновите, поздрави дрвја ќе им треба време за да ги развијат густите заштитни коронки неопходни за екосистемот.

„Потребни се децении“, вели Ханеман.