Драстично ќе се намали бројот на безбедносни сертификати за оперирање со безбедносно класифицирани информации

Собраниската Комисија за одбрана и безбедност на денешната седница го прифати Предлог-законот за класифицирани информации во прво читање, и ги усвои предлог-одлуките за испраќање припадници на Армијата за учество во мировната операција на ЕУ „Алтеа“ во Босна и Херцеговина и во мировната операција „Одлучна поддршка“ во Авганистан.

Во образложението на Предлог-законот за класифицирани информации, министерката за одбрана Радмила Шекеринска на седницата на Комисијата, која го разгледува како заинтересирано тело, нагласи дека законот ќе се однесува на националните класифицирани документи, но и на класифицираните информации кои се добиваат од страна на меѓународни организации или создавање меѓусебна соработка, со главен акцент на комуникација со документи кна НАТО што се и класифицирани.

– Класификацијата не смее да биде основ за прикривање. Напротив, се дава безбедност и заштита на сите лица кои сметаат или можат да утврдат дека класификацијата била злоупотребена за да се покрие кривично дело, незаконско работење или злоупотреба. Тоа тука е јасно прецизирано, истакна Шекеринска.

Таа додаде дека привршуваат сите подготовки за да се обезбеди и физичка и процедурална безбедност на класифицираните иниформации, а тоа значи дека пристапните точки до кои ќе стигаат документите и информациите на НАТО се прилагодуваат целосно на стандардите на Алијансата. Во сите клучни институции, потенцира Шекеринска, се привршуваат целосни мерки на физичка стабилност, затворање на прозорци, заштита од електромагнетно зрачење и целосен видео надзор.

– Во пристапот особено до документите на НАТО мора да го примениме моделот во кој досега премногу луѓе без потреба имаа одредени сертификати, што во суштина само можеа да претставуваат ризик по безбедноста на класифицираната информација. Тие бројки се намалуваат, рече министерката за одбрана.

Пристапот до сертифицирани документи на НАТО, истакна меѓу другото Шекеринска, треба да имаат само оние на кои навистина им е неопходно тоа во нивната работа. Таа најави дека бројот на таквите сертификати, како и досега, драстично ќе се намалуваат, а најголемиот дел од институциите веќе се во процес на изработка на такви листи. Шекеринска информира дека НАТО тоа гласно го има поздрави и посочи дека тоа е најголемиот ризик поради кој може и да не ги дадат документите на Алијансата.

Домашната класификација останува многу слична на постоечкиот закон, дополнително информациите кои се предмет на класификација, појасни таа, се во истите области, од јавна безбендост, одбрана, надворешни работи, безбедносни, разузнавачки , контраразузнавачки… односно тие области не се шират.

Пратеникот од ВМРО-ДПМНЕ, Емил Димитриев најави дека во оваа фаза ќе го поддржат Предлог-закон, но посочи дека имаат дилеми околу начинот, како и ненавременото поднесување барање за продолжување на безбедносниот сертификат што може да предизвика, посочи, застој во работењето по одредени прашања, конкретно во надзорните тела и надлежната собраниска комисија. Побара во законот таксативно да се наведе дека офицерот за безбеднопсно класифицирани информации во инстиотуцијата, барањето за продолжување на сертификат е обврзан да го поднесе во период адекватен за извршување на проверката.

– Лично сметам дека сертификат строго доверливо, државна тајна, не треба да добие лице кое има двојно државјанство. Во Македонија јавноста е сведок, имаме случаи високи политички функционери да вадат двојни државјанства, без притоа да се земе предвид дека тие луѓе при извршување на своите работни луѓе имале контакт, управувале и менаџирале со информации кои се и државна тајна, нагласи пратеникот Димитриев.

Дискутибилна е и формулацијата во член 60 за намалена ментална способност за постапување со класифицирани информации, рече Димитроев и побара да се дефинира кој ја утврдува оваа состојба. За пратеничката група на ВМРО-ДПМНЕ добро е што се воведуваат казни за оддавање класифицирани информации за повисок степен на сертификат од државна тајна, како што беше досега. Спорно е што со овој предлог-закон се отвора терен да се воведе позиција заменик директор во Дирекцијата за безбедност на класифицирани информации.

Во оваа насока, претседателот на Комисијата, Хари Локвенец се пофали дека во врска со заштитата на класифицираните информации и креирањето нови процедури, во Собранието во овој момент интензивно се работи на проект отпочнат пред околу една година за создавање заштитена соба, простор, односно канцеларија, што во целост би ги исполнувал стандардите на НАТО, по однос на, како што рече, заштитата на текот на состаноците, на нивната содржина, но и на цела документација од странично влијание и можност да се комуницира сето она што би се работело внатре.