Додека сите си го скратуваат работното време, во соседна земја воведуваат шести работен ден!

Законот е познат само во Грција под бројот 5053/2023 и всушност требаше да стапи на сила на први март. Но, поради стравувањата за тоа што ќе значи на изборите за Европскиот парламент, владата на Кирјакос Мицотакис го одложи стапувањето во сила на законот за почетокот на јули.

Бидејќи тоа е закон кој тешко може да им се допадне на вработените во Грција: „Законот 5053/2023 дефинитивно го убива принципот на петдневната работна недела“, вели Арис Казакос, пензиониран професор по трудово право од Солун. Затоа што тој закон му дава овластување на работодавачот само да му наложи на својот вработен да работи уште еден ден во неделата, иако со обврска да плати додаток во висина од 40 отсто од дневницата. Но, работникот нема право да одбие да работи подолго, што значи подолго вкупно работно време, пишува Каки Бали за Дојче веле.

Додуша, секој во светот на бизнисот ќе ја знае разликата помеѓу „работно време“ и „останување на работното место“, но барем кога се работи за часовите на обврски кон работодавачот, Грците се меѓу најтешките во Европа: според Евростат, тие мора да поминуваат 41 час неделно на работното место. Истовремено, со минимална плата од 830 евра, Грција е само на 15 место меѓу членките на Унијата.

И без овој закон, вработените во Грција се всушност изложени на самоволието на работодавачот: теоретски има 40 работни часа неделно, но шефот може да му нареди на работникот до два работни часа дневно прекувремена работа во „ограничен“ период – и тоа неплатено, само со обврска да ги „надополни“ тие часови со слободно време и одмор. Ако некогаш го сторат тоа, тоа треба да биде надгледувано од специјални трудови инспектори – кои во Грција ги има хронично премалку, а конзервативната влада не се ни обидува да ја подобри нивната работа.

Работодавецот диктира сè како што сака
Уште полошо: од лани нема петдневна работна недела во туризмот и угостителството и тоа е само почеток. Бидејќи како што е во денешниот работен свет, колективните договори и онака полека исчезнуваат, наместо тоа работодавачот склучува индивидуален договор за вработување со работникот – а потоа кажува што сака, вели професорот.

„Со поединечни преговори, работодавачот е целосен суверен кој ги диктира практично сите услови и само со исклучок на минималните и загарантирани работнички права. А кога вака се либерализираат законите, тогаш се раствораат и тие минимални заштитни рамки. А имајќи предвид дека работодавачот може да диктира услови кои се корисни за него, тоа автоматски води кон создавање на работен однос заснован на неправда. Бидејќи она што е од корист само на едната страна во работниот однос, никогаш не може да биде фер.’

Владата во Атина го објаснува новиот закон со зголемените проблеми на пазарот на труд поради недостигот на работна сила, така што на работодавачите им се дава можност да ги користат оние што веќе ги имаат. Но, според мислењето на професорот по трудово право, ова е сосема погрешно гледиште: пред се, подолгото работно време и поголемиот притисок неминовно значат повеќе несреќи при работа – а тоа веќе се случува во Грција под оваа влада. Во 2022 година имало 104 смртни случаи на работното место во целата земја, лани ова се искачило на 179, пишува Дојче веле.

Дали знаете што значи „пазар“?
А лошата плата и сè полошата перспектива за постигнување кариера во Грција само тера се повеќе Грци да заминуваат во странство. Најдобар пример е туристичкиот сектор: сите таму се жалат дека им недостасуваат луѓе, а Грците ги заобиколуваат тие работни места во широк круг – затоа што веќе наликува на ропска работа. На пример, на островите Миконос и Санторини, нормално е да се работи секој ден во неделата за „сезоните“, а десет од нив се сместени во една соба.

Барем кога станува збор за тие познати туристички дестинации, приходите се релативно добри, што не може да се каже за помалку познати и скапи дестинации. Така рестораните на Халкидики се жалат дека летово мораат да отворат хотели подоцна отколку што би сакале бидејќи немаат луѓе.

Но, работодавачите треба да го разберат и терминот „пазар“ на пазарот на труд: ако понудата е помала од побарувачката, тоа само значи дека тие треба да понудат подобри плати и подобри работни услови. Но, грчките работодавци се чини дека сè уште не го сфатиле тоа.