Доаѓа климатски апартхејд

Светот сè повеќе се наоѓа во ризик од „климатски апартхејд“, каде што богатите плаќаат за да избегаат од топлината и гладот предизвикани од ескалацијата на климатската криза, додека останатиот дел од светот страда, пишува во својот извештај од експерт за човекови права на ОН.

Филип Алстон, специјален известувач на ОН за екстремна сиромаштија и човекови права, рече дека влијанието на глобалното затоплување најверојатно ќе ги поткопа не само основните права на живот, вода, храна и домување за стотици милиони луѓе, туку и демократија и владеењето на законот.

Алстон е критичен за „очигледно несоодветните“ чекори што ги преземаат самите ОН, државите, невладините организации и бизнисите, велејќи дека тие се целосно непропорционални на итноста и големината на заканата. Неговиот извештај до Советот за човекови права на ОН заклучува: „Човековите права можеби нема да ги преживеат претстојните пресврти“.

Извештајот, исто така, го осудува Доналд Трамп за „активно замолчување“ на науката за климата и го критикува бразилскиот претседател, Жаир Болсонаро, поради ветување дека ќе ја отвори дождовната шума на Амазон за рударството. Но, Алстон рече дека има и некои позитивни настани, вклучително и правни случаи против државите и компаниите за фосилни горива, активизмот на Грета Тунберг и светските школски штрајкови.

Во мај, извештајот на Алстон за сиромаштијата во Велика Британија ги спореди политиките на Конзервативната партија за благосостојба со создавањето на работни куќи од 19 век. Министрите велат дека неговиот извештај даде сосема неточна слика, но Алстон ги обвини за „целосно негирање на низа неспорни факти“.

Извештајот на Алстон за климатските промени и сиромаштијата ќе биде официјално претставен пред Советот за човекови права во Женева в петок. Тој нагласува дека најголемото влијание на климатската криза ќе биде врз оние што живеат во сиромаштија, при што многумина губат пристап до соодветна храна и вода.

„Климатските промени се закануваат да ги повратат последните 50 години напредок во развојот, глобалното здравје и намалување на сиромаштијата“, рече Алстон. Земјите во развој ќе имаат околу 75 отсто од трошоците за климатската криза“, се вели во извештајот, и покрај тоа што најсиромашната половина од светската популација предизвикува само 10 отсто од емисиите на јаглерод диоксид.

„Сепак, демократијата и владеењето на правото, како и широк спектар на граѓански и политички права, се изложени на ризик“, се вели во извештајот на Алстон. „Ризикот од незадоволство на заедницата, зголемената нееднаквост и уште поголемо ниво на лишување кај некои групи, најверојатно, ќе стимулира националистички, ксенофобични, расистички и други одговори. Одржувањето на балансиран пристап кон граѓанските и политичките права ќе биде исклучително сложено“.

Влијанието на климатската криза би можело да ги зголеми поделбите, рече Алстон. „Ние ризикуваме сценарио за ‘климатски апартхејд’, каде што богатите плаќаат за бегство од прегревање, глад и конфликт, додека остатокот од светот останува да страда“, рече тој.

„Кога ураганот ‘Сенди’ предизвика хаос во Њујорк во 2012 година, заглавувајќи ги жителите со ниски приходи и ранливите њујорчани без пристап до моќ и здравствена заштита, седиштето на ‘Голдман сакс’ беше заштитен со десетици илјади сопствени вреќи песок и струја од својот генератор“.

Алстон остро ги критикува сите оние кои работат на почитување на човековите права, вклучувајќи ја и неговата претходна работа, поради тоа што климатската криза не станува централно прашање. (Гардијан)