БГНЕС: Културна дипломатија или фрлање прав во очи од Силјановска?

Бугарскиот медиум БГНЕС денес ја коментира посетата на претседателката  Гордана Силјановска-Давкова на Софија за да ја проследи претставата „Набуко“ на Македонската опера и балет, заедно со бугарскиот претседател Румен Радев.

„Самата Давкова посетата ја претстави како форма на културна дипломатија, откако во мај присуствуваше на претставата ‘Валкира’ на Бугарската опера во Скопје. На Давкова ќе ѝ се придружат министерот за култура Зоран Љутков и министерот за надворешни работи Тимчо Муцунски. Делегацијата пристига во Софија во време кога меѓународниот притисок врз Северна Македонија се засили поради недостиг на реформи, пандемиска корупција и зголемено малигно влијание од Србија и Русија.

За пофалба е одлуката на Давкова да ја посети Софија на почетокот на нејзиниот мандат. Од друга страна, не е јасно дали таа е израз на културна дипломатија, како што тврди, или е уште еден обид на власта во Скопје да фрли прашина во очите на меѓународните партнери кои сакаат да се подобрат односите со Софија и шансите за членство во ЕУ. Фактите велат дека поверојатно е второто сценарио, бидејќи посетата не е официјална, туку приватна. Претседателката Давкова не е поканета од Румен Радев во официјална посета. Неодамна, таа се самопокани во Бугарија под изговор дека ќе гледа опера, за да може да  имитира желба да ги разјасни односите со Бугарија. За ЕУ посетата ќе биде претставена како израз на добрососедство и желба за дијалог, а во медиумите во Северна Македонија Давкова ќе биде претставена како бранител на националната чест и достоинство од ‘бугарскиот диктат’.

Посетата на Давкова е и паметен обид да се сврти вниманието на меѓународната заедница од бруталната политичка чистка што се случува на сите нивоа на администрацијата во Северна Македонија. Посетата на Софија ќе ѝ даде можност да се претстави како интернационалист и миротворец, наместо да дава објаснувања за недостигот на какви било реформи во сферата на владеењето на правото, образованието и борбата против пандемиската корупција во земјата.

Слична тактика на одвраќање на вниманието е добро позната  во Скопје, што на најциничен начин беше покажана во 2023 година од претходниот министер за надворешни работи Бујар Османи. Тој ја посети болницата во која се лекуваше бугарскиот активист Христијан Пендиков откако во Охрид беше претепан затоа што е Бугарин. Посетата на Османи на Софија на меѓународните партнери им беше претставена како израз на соработка и добрососедство, но никако не доведе до намалување на јазикот на омразата кон Бугарите во Северна Македонија. Уште повеќе, тогашниот министер за внатрешни работи Оливер Спасовски рече дека Пендиков зборува ‘целосни глупости’ во своите приказни за состојбата на македонските Бугари во РСМ.

Според западните дипломати, Северна Македонија запаѓа во сѐ подлабока меѓународна изолација. Тоа се случува и благодарение на постапките на претседателката Давкова и на националистичката влада на ВМРО-ДПМНЕ, предводена од Христијан Мицкоски. Земјата нагло ги влоши односите со Бугарија и Грција, поради очигледното зближување со Србија и Русија. По 33 години независност, земјата за прв пат го избра Србинот Иван Стоилковиќ за вицепремиер, кој ги покажува блиските врски со Вучиќ и го велича Путин. Стоилковиќ го нарече колежот во Сребреница во 1995 година ‘некрофилен Дизниленд’.

За време на церемонијата на положување заклетва, претседателката Давкова ја нарече земјата ‘Македонија’, а не со уставното име Северна Македонија. Тоа ја збесна Грција, а како одговор Давкова изнесе аргументи дека нејзино човечко право е да ја нарекува својата земја како што сака. За да го оправда својот кикс, Давкова реши да предложи културна дипломатија меѓу Северна Македонија и Грција, слично како предлогот до Бугарија. Со оглед на јавното непочитување на меѓународниот договор од страна на претседателката, очигледно на идејата на Давкова во моментов грчкиот премиер Мицотакис не гледа позитивно.

Владата предводена од Христијан Мицкоски ја поддржува Давкова во нејзините провокации и работи активно на целосно запирање на преговарачкиот процес за членство на Северна Македонија во ЕУ. За таа цел, Мицкоски одобрената преговарачка рамка од 27-те земји на ЕУ ја претставува како ‘бугарски диктат’, а склучениот договор за добрососедство со Бугарија како ‘понижување на македонската чест и достоинство’. Мицкоски категорично одбива да ја исполни преговарачката рамка за вклучување на Бугарите во Уставот заедно со другите народи во земјава. Во своите екстремни манифестации, таа дури стигна до точка да го негира постоењето на Бугарите во Северна Македонија, намалувајќи го нивниот број во голема мера на ‘неколку стотици души’. Цел на антибугарската кампања на владата во Скопје е и европскиот Коридор 8, кој ги поврзува Бугарија, Северна Македонија и Албанија, поддржан од ЕК. Коридорот, кој е дел од планот на НАТО за воена мобилност, јавно беше осуден како коруптивен и од Мицкоски и од вицепремиерот и министер за транспорт Александар Николоски.

За да ја прикријат целосната блокада на преговорите со ЕК, Мицкоски и неговиот министер за надворешни работи Тимчо Муцински ја пропагираат идејата дека Бугарија и ЕК се виновни за застојот на интегративниот процес на Западен Балкан, како и за зголеменото влијание на Србија и Русија во регионот. Според Мицкоски, за да се рестартира интеграцискиот процес, Бугарија треба да се согласи со влез на Бугарите во Уставот со одложено дејствување – по приемот на земјата во ЕК. За да го зајакне ефектот, министерот за надворешни работи Муцунски тврди дека „големите сили во Европа“ го поддржуваат овој предлог, без да именува кои.

Европскиот суд за човекови права во Стразбур е вклучен во пропагандната кампања за која Мицкоски тврди дека донел ’14 пресуди’ против Бугарија за проблеми со македонското малцинство во земјава. Ова тврдење беше јавно демантирано и прогласено за лажна вест. Судот во Стразбур носи одлуки, а не пресуди, а извештајот во Советот на Европа покажува дека Бугарија е под надзор за спроведување на шест одлуки. Ниту една од овие одлуки не зборува за признавање на македонското малцинство во Бугарија и за повреденото право на здружување на бугарските граѓани. Северна Македонија не е страна во тезата на делото, а малцинските тврдења на Мицкоски директно го прекршуваат чл. 11, ставка 5 од Договорот за добрососедство и ја поткопуваат довербата во Советот на Европа.

Целта на Мицскоски е јасна, апсурдните предлози на Скопје да се отфрлат, а повикот на Бугарија за исполнување на неколку меѓународни обврски да се претстави како ‘нови услови’ за членство на Северна Македонија во ЕК. Тактиката на Скопје е да најде соодветен начин да ја залепи стигмата на врвот на бугарското вето и да излезе од меѓународна изолација.

За да ги таргетираат медиумите во Северна Македонија, тие постојано шират лага дека Бугарија не го признава македонскиот идентитет и јазик и покрај тоа што Бугарија првпат ја призна Република Македонија во 1992 година, а во однос на јазикот потпиша договор во 2017 година со јасна формулација. Мицкоски тврдоглаво не го коментира фактот дека Бугарија ја спаси Македонија од банкрот за време на грчкото ембарго во 1994 година, како и дека им пружи огромна помош на косовските бегалци за време на војната на Косово во 1999 година.

Во овој контекст, посетата на претседателката Давкова на Софија за гледање на операта наликува на уште еден обид да се фрли прашина во очите на Бугарија и на меѓународната заедница, со што би се прикриле антиевропските политики на владата во земјата“. (БГНЕС)