Балонот на вештачката интелигенција е полош од дот-ком, предупредува економисти

Аналитичарите со години предупредуваат дека вештачката интелигенција би можела да биде следниот голем пазарен балон.

Огромната возбуда околу вештачката интелигенција, поттикната од нереални очекувања и огромни инвестиции, би можела да заврши со колапс ако ветувањата на индустријата се покажат како претерани.

Најновото предупредување доаѓа од Торстен Слок, главен економист во Apollo Global Management, кој тврди дека сегашната ситуација со вештачката интелигенција изгледа уште поопасна од онаа што му претходеше на падот на дот-ком кон крајот на 1990-тите.

„Разликата помеѓу ИТ балонот од 1990-тите и балонот на вештачката интелигенција денес е тоа што 10-те најголеми компании во S&P 500 се уште попреценети денес отколку што беа во 1990-тите“, напиша Слок во белешка што брзо стана вирална.

Графиконот што ги придружува тврдењата на Слок ги прикажува коефициентите цена-заработка (P/E) на првите 10 компании во S&P 500 во однос на остатокот од индексот. Висок коефициент P/E обично значи дека цената на акциите е висока во однос на реалните заработки на компанијата.

Податоците покажуваат дека овие коефициенти постојано растат веќе пет години, надминувајќи ги дури и највисоките нивоа во 1990-тите. Со други зборови, пазарната вредност на технолошките гиганти во моментов далеку ги надминува нивните заработки, класичен знак за потенцијален меур.

Предупредувањето на Слок е особено релевантно за главните индекси предводени од компании длабоко инвестирани во индустријата за вештачка интелигенција – „Нвидиа“, „Мајкрософт“, „Епл“, „Амазон“, „Мета“ и „Алфабет“. Иако инвестираат десетици милијарди евра во инфраструктура за вештачка интелигенција, заработката сè уште не го следела темпото, а првите пукнатини се веќе видливи.

Слок не е првиот што ја споредува треската со вештачка интелигенција со дот-ком балонот. Дури во 2023 година, кога ChatGPT штотуку добиваше на интензитет, аналитичарите предупредуваа дека инвеститорите брзаат кон технологија која сè уште не го докажала својот вистински пазарен потенцијал.

Критичарот за вештачка интелигенција Ед Зитрон отиде чекор понатаму, споредувајќи ја сегашната ситуација со кризата со хипотекарните кредити од 2007 година, што доведе до колапс на американскиот пазар на домување и глобалната финансиска криза.

Довербата во вештачката интелигенција беше сериозно разнишана и претходно оваа година, кога кинеската компанија „Дип сик“ (DeepSeek) објави дека нејзиниот четбот, развиен за дел од цената на конкуренцијата, би можел да им конкурира на најновите модели од „Опен АИ“ (OpenAI), „Мета“ и „Гугл“. Потоа следеше пад на берзата во вредност од повеќе од 1 билион долари.

И покрај популарноста на алатки како ChatGPT и Gemini на „Гугл“, приходите сè уште заостануваат далеку зад ентузијазмот на инвеститорите. Огромни суми се трошат на центри за податоци и компјутерска инфраструктура, додека вистинските придобивки допрва треба да дојдат.

Според анализата од јуни на S&P Global, се очекува пазарот на генеративна вештачка интелигенција да достигне вкупен приход од 85 милијарди долари до 2029 година.

Но, со оглед на тоа што само „Мета“ планира да потроши повеќе од 60 милијарди долари за капитални расходи оваа година, јасно е дека гигантите за вештачка интелигенција сè уште треба да ги убедат инвеститорите дека нивните масивни проекти нема да завршат како уште еден историски пад на пазарот.