Амнести интернешенел: Имигранти биле соблечени голи на српска граница, Македонија не ги згрижила

Амнести интернешенел денес ги објави извештаите за состојбата со човековите права во светот и одделно за државите. Во извештајот за Македонија повторно се регистрира тортура по затворите, недоволно вработени, нееднаков пристап на децата Роми до образование, говор на омраза против малцинските групи и прекумерна употреба на лекови во поправните домови каде што се регистрирани и голем број ментални заболувања. Има оценка и за последната политилчка кампања која според извештајот била нарушена со онлајн и вербални напади врз политичарите, малцинствата, жените и ЛГБТИ заедницата. Еве што стои во извештајот: 

„Властите не успеаја да се справат со загриженоста за тортура и друго малтретирање, вклучително и против затворениците и малцинствата. На децата Роми не им беше обезбеден еднаков пристап до образование. Владата направи малку за борба против предрасудите и говорот на омраза против Ромите и ЛГБТИ лицата. Бегалците и мигрантите, претежно од Блискиот Исток и Азија, останаа изложени на ризик од злоупотреба и насилство на границите на земјата.

Во мај беше избран нов претседател и беше назначена влада, по кампањите нарушени од онлајн и вербални напади врз политичарите, малцинствата, жените и ЛГБТИ заедницата. Пристапувањето на Северна Македонија во ЕУ беше заглавено бидејќи парламентот не успеа да донесе уставен амандман со кој Бугарите се сметаат за „уставен народ“.

Комитетот на ОН против тортура изрази загриженост за целокупниот недостаток на финансирање и хроничен недостаток на персонал во затворскиот систем и повика на ефикасни истраги за наводите за тортура и друго малтретирање, вклучително и употреба на принуда и прекумерна сила. Исто така, ги повика властите да обезбедат дека дискриминаторските мотиви зад злосторствата се соодветно истражени и земени предвид во кривичните гонења.

Во февруари, Врховниот суд пресуди во корист на Европскиот центар за правата на Ромите и претежно ромските деца сместени во тетовскиот поправен дом во Волковија. Судот наложи преиспитување на пресудата од 2022 година на Апелациониот суд во Скопјe во врска со еднаквиот пристап до образование за децата во притвор. Апелациониот суд претходно отфрли жалба во која се тврдеше дека системот за поправни услуги за деца не обезбедил еднаков пристап до образование за децата во притвор, што претставува и директна и индиректна дискриминација. Потоа донесе ревидирана пресуда дека властите мора да обезбедат пристап до образование во поправниот дом; сепак, таквите мерки сè уште треба да се спроведат.

Во јуни, Комисијата за правда на децата го поздрави усвојувањето на Законот за правда за децата, кој го вклучи принципот на најдобри интереси на детето во контакт со правосудниот систем. УНИЦЕФ го пофали пристапот на законот кон реставративна правда, нагласувајќи го правото на детето да биде слушнато и насочувајќи се кон рехабилитација и реинтеграција како посакувани резултати. Сепак, Комисијата за правда, исто така, изрази сериозна загриженост во врска со извештаите за висока стапка на ментални здравствени проблеми и прекумерна употреба на лекови кај децата во поправните установи.

Ревизијата на законите за родова еднаквост и за граѓански регистар (вториот овозможува законско признавање на полот за трансродовите лица) остана во застој како резултат на координирана, јавна „анти-родова“ кампања.

Во септември, Комисијата за спречување и заштита од дискриминација (КСПД) издаде мислење за тепањето во 2021 година на ромско дете од страна на полицајци во Прилеп. Комисијата идентификуваше директна дискриминација врз основа на етничка припадност и раса и препорача Министерството за внатрешни работи да спроведе вистинска, брза и целосна внатрешна истрага и да обезбеди пристап до правдата за жртвата. Комисијата, исто така, препорача општина Прилеп да преземе чекори за справување со сегрегацијата во училиштата што ги погодува ромските деца во градот.Во април, со поддршка на невладини организации, беа усвоени локални акциони планови за интеграција на Ромите во 14 општини, вклучувајќи го Шуто Оризари во Скопско, Кичево, Прилеп и Битолско.

КСПД издаде мислење во април, утврдувајќи дискриминација врз основа на пол и религиозно верување во однос на подносител на жалба на која ѝ беше одбиена услуга во ресторан затоа што носела шамија.

Комисијата за заштита на луѓето од ЛГБТИ лица  исто така издаде неколку мислења за онлајн дискриминација и поттикнување против ЛГБТИ лицата, утврдувајќи дека негативните јавни ставови продолжуваат на социјалните медиуми. Како што се забележува Кривичниот законик не вклучува јасна и сеопфатна дефиниција за говор на омраза што ги вклучува сексуалната ориентација и родовиот идентитет како заштитени основи. Во септември, одговарајќи на препораките  владата посочи дека не планира да воведе такви измени во Кривичниот законик.

Во февруари, невладината организација Легис објави дека групи бегалци и мигранти кои се обидуваат да стигнат до Србија биле соблечени од поголемиот дел од нивната облека на ниски температури на границата, наводно од страна на српската гранична полиција, и вратени во Северна Македонија. Македонија не обезбедила систематски пристап до засолниште и основни услуги за бегалците и мигрантите. Невладината организација, исто така, извести за континуираната практика на незаконски враќања кон Грција на јужната граница. (С.Ј.)