Албанците на нозе, зетот на Трамп сака да изгради двe мега-одморалишта: „Ќе ни го уништат богатството!“

Џаред Кушнер планира да изгради два мегаресорти во делтата на реката Вјоса во Албанија. Тоа е заштитено подрачје, поради што многу активисти и експерти за животна средина се на штрек. Тие веруваат дека со дозволувањето на вакви проекти во најеколошки разновидните и загрозени подрачја, албанскиот премиер Еди Рама всушност му се додворува на Доналд Трамп.

Покрај широките економски влијанија што ги предизвикува американскиот претседател Доналд Трамп преку своите извршни наредби, првенствено царините, тој го шири своето влијание и преку директни проекти низ целиот свет.

Веќе е познато дека неговиот зет Џаред Кушнер сака да изгради луксузен хотелско-деловен-станбен комплекс на местото на бомбардираниот Генерален штаб на ЈНА во Белград. Пред неколку години, Кушнер, исто така, го насочи вниманието кон Албанија, а тој проект дури сега привлече внимание.

Имено, тој планира да изгради луксузен туристички комплекс во лагуната Нарта, само еден дел од делтата на реката Вјоса, една од најеколошки разновидните области во Европа, како и на блиското островче Сазан. Досега, поголемиот дел од оваа област е недопрен, но тоа не би требало да биде случај наскоро.

Пред четири години започна изградбата на аеродром во северниот дел од лагуната Нарта. Работата во моментот е при крај, и покрај противењето на албанските и меѓународните невладини организации кои се занимаваат со заштита на природата, повикувајќи се на Конвенциите на Советот на Европа за зачувување на европскиот див свет и природните живеалишта.

Заштитена зона
И покрај фактот што Министерството за туризам и животна средина на Албанија ја прогласи делтата на реката Вјоса за „критично загрозена“, а Меѓународната унија за зачувување на природата ја наведува локацијата како „речиси загрозена“, албанскиот парламент минатата година му даде овластување на посебен комитет предводен од премиерот Еди Рама да одобрува големи проекти за туристичка инфраструктура во заштитени подрачја. Интересно е што оваа одлука е донесена само три дена откако Кушнер ги објави своите проекти.

И зборуваме за одморалиште кое ќе содржи 6.000 сместувачки единици и ќе се простира на 450 хектари. Покрај луксузните апартмани и вили, одморалиштето ќе вклучува трговски центар, базени, марини и пристаниште за јахти и бродови што ќе пловат во правец на новиот аеродром. Покрај тоа, Кушнер планира слично одморалиште од 570 хектари на ненаселениот остров Сазан, шест наутички милји од брегот на делтата на реката Вјоса, но во рамките на морски национален парк.

Предминатата година, реката Вјоса беше прогласена за национален парк по целата нејзина должина, освен делтата, која беше заштитена од експлоатација со други прописи и меѓународни конвенции, кои очигледно беа укинати со минатогодишниот потег на парламентот.

По примерот на Хрватска
Поголемиот дел од реткото население кое не е вклучено во туризмот, а особено сопствениците на земјиште, се прашуваат дали албанската влада му се додворува на Кушнер за да ја добие наклонетоста на Доналд Трамп. Премиерот Рама ги отфрли ваквите обвинувања и не сакаше да коментира за проектите на Кушнер кога беше прашан од „Њујорк тајмс“, ниту пак претставници на надлежните министерства и компанијата „Аруп“, која компанијата на Кушнер ја избра за главен инженерски консултант за проектот.

„Го препознаваме богатиот биодиверзитет и природниот пејзаж во и околу лагуната Нарта. Иако делови од областа историски биле погодени од земјоделството и човечката интервенција, нашиот генерален план е дизајниран да ги обнови и подобри еколошките услови“, рече Ашер Абешера од „Афинити партнерс“, додавајќи дека „новиот аеродром дополнително ќе ја подобри поврзаноста, правејќи ја оваа исклучителна дестинација уште попосакувана“.

Но, се поставува прашањето дали ова е визијата за туризам што ја сака Албанија. Имено, минатата година Албанија беше петта најсиромашна земја во Европа. Во однос на туризмот, пред две години тие го забележаа четвртиот најголем пораст на бројот на гости во светот. Тие пример гледаат првенствено во Италија, која веќе е докажана туристичка дестинација, но и во Хрватска, која во 30-те години по военото уништување, од скриена дестинација се претвори во една од најпосакуваните, што доведе до преориентирање на економијата кон туризмот и другите сродни услуги. Поради ова, Хрватска моментално има еден од најбрзорастечките БДП во Европа.

Опсегот на добиено и изгубено
Затоа, елитниот туризам би можел да донесе економски придобивки, како што се повеќе работни места и повисоки плати. Но, што ќе изгуби Албанија?

„Рама жртвува богатства што би можеле да создадат одржлива туристичка економија тука – економија што функционира за сите, а не само за неколкумина избрани“, рече орнитологот Џони Ворпси.

Тој, како и повеќето активисти, верува дека сезонските одморалишта ќе се претворат во „градови-духови“ во зима и дека поголемиот дел од приходите веројатно ќе завршат во касата на компаниите што ги поседуваат одморалиштата, а не во државата или локалното население. Тој верува дека ќе има еден вид домино ефект.

„Дури и ако Кушнер планира да гради зелено, како што ветува, уништувањето на незаменлив екосистем не е зелено. Ќе има домино ефект“.