Османи: Не можеме да ги гледаме соседите со истите очила од минатото

-За мене проблемот е тоа што е дефинирано во Договорот за добрососедство. Секое излегување од договорот го прави проблемот конфузен, неразбирлив и од тука и констатацијата на премиерот, очигледно чувството е дека се излегува од потпишаната рамка и тоа создава конфузија бидејќи не е во рамката. Само рамката го објаснува погледот и затоа сметам дека единствено решение, единствена формула е да се вратиме на начелото на договорот, но да најдеме механизми како да го направиме побрз, подинамичен за да создаде резултат, вели Османи во интервју за Радио Слободна Европа.

Според него спорното е што се излегува од рамката.

-Спорни се разликите во очекувањата. Прво во однос на договорот, разликите во очекувањата за брзината на имплементацијата, за динамиката, за целта на имплементацијата. И мислам дека тука договорот можеби не ги има прецизно дефинирано, бидејќи договорот не предвидува временска динамика, ниту договорот предвидува одредени бенчмаркови кои треба да се реализираат во одреден период. Тука е оставено на добра волја на двете држави да ги надминат разликите и да најдат заеднички точки како заедно во еден нов сојуз, како што се НАТО и ЕУ. Е тука во овие непрецизно дефинирани прашања секој има различни очекувања и тие очекувања очигледно кај луѓето, кај државите создаваат немир и анксиозност, бидејќи секој сака да има предвидливост во процесот. Кога нема предвидливост, тогаш секој излегува со своја агенда, тогаш и предизборниот период ги влошува тие состојби и затоа сметам дека се враќаме на договорот, создаваме предвидливост во имплементацијата и тука мислам дека ќе се расчистат дилемите по однос на тоа кој, што очекува, наведува министерот за надворешни работи.

Истакнува дека е погрешно доколку која било од државите се обидува да земе само делови од договорот или од договорите, тоа што им одговара. -Ниту Бугарија може да извлече од „Преспа“, тоа што и одговара и да одбие тоа што не и одговара, ниту Република Северна Македонија од Договорот за добрососедство може нешто да имплементира, нешто да не имплементира, истакнува Османи.

Во интервјуто додава дека мора да се почитуваат договорите такви какви што сè, а тоа е обврска и за нас во случајот на Договорот за добрососедство. -И тука предвидливост значи тој патоказ за кој што зборувам и во смисла на забрзување на инфраструктурните проекти, на економската, културната, но и во забрзување на работата на Комисијата за историски прашања, меѓутоа не да се случи девијација на целта на комисијата. Целта на Комисијата е да ги разреши историските дилеми во контекст на образованието, во контекст на надминување на стереотипите на Балканот во учебниците кои што ги гледаат народите како пријателски настроени и така ги учиме децата дека тука народите се непријатели и така тие треба после да го градат својот поглед кон соседот, но не историјата како прашање на идентитетот на народите, бидејќи прашањето на идентитетот произлегува од правото на самоопределување на државите и не е прашање на спор и мислам дека тука е клучната разлика. Тоа разграничување ќе се прави и мислам дека тогаш луѓето полесно ќе гледаат и на Комисијата и овде кај нас, помалку емоционално ќе ја сфатат улогата на комисијата. А јас мислам дека тоа е проблемот – емоциите. Каде што има емоции, нема рационалност. Нам сега ни е потребен рационален пристап, раздвојување на историјата како образовно прашање, версус историјата како идентитетски спор, вели Османи.

Додава дека погледите на општеството кон историјата се градат низ историјата и оти нашите погледи овде се изградени во еден претходен систем, во еден претходен сојуз и тие погледи биле и антибугарски и антиалбански и антигрчки, затоа што тој поглед бил под плаштот на тогашниот државен интерес, на еден тогашен сојуз. – Сега, потенцира,  кога влегуваме во друг сојуз со други држави и во НАТО и во ЕУ, со Бугарија, со Грција, со Албанија, не можете со истите очила да го гледате светот. Но, јас велам не да се наметне нов наратив да го замени тој претходниот, туку да се прекрши, да се отворат ограничувањата, рецидивите останати, наследени од историјата, коишто се создадени под еден друг плашт на државен интерес, туку првпат на погледот кон соседите, кон историјата да се создаде во Скопје, овде, од граѓаните на Република Северна Македонија – Македонци, Албанци, Турци и сите други. Така ќе се отвори и ќе биде симетричен кон сите, во тој поглед мислам дека е и интервјуто на господинот Заев, помага во кршењето на општествената рамка за тоа како се гледа соседот и како се гледа историјата. Јас мислам дека треба да се скрши тој светоглед.