28 јуни во историјата – Убиен е австрискиот надвојвода Франц Фердинанд


 

Надвојводата Франц Фердинанд од Австрија и неговата сопруга Софи се убиени од националист на босанските Срби за време на официјална посета на босанскиот главен град Сараево на 28 јуни 1914 година. Убиствата предизвикаа низа настани што доведоа до избувнување на Првата светска војна до почетокот на август. На 28 јуни 1919 година, пет години по смртта на Франц Фердинанд, Германија и сојузничките сили го потпишаа Версајскиот договор, официјално означувајќи го крајот на Првата светска војна.

Надвојводата отпатува за Сараево во јуни 1914 година за да ги прегледа империјалните вооружени сили во Босна и Херцеговина, анектирана од Австро-Унгарија во 1908 година. Анексијата ги налути српските националисти, кои веруваа дека териториите треба да бидат дел од Србија. Група млади националисти смислиле заговор да го убијат надвојводата за време на неговата посета на Сараево. Самиот напад не одел според планот, а успеал само случајно кога возачот на надвојводата згрешил и завршил пред сега 19-годишниот Гаврило Принцип, кој  успеа да пука во кралската двојка од блиско растојание,  убивајќи ги и двајцата речиси инстантно.

Атентатот предизвика брз синџир на настани, откако Австро-Унгарија веднаш ја обвини српската влада за нападот. Бидејќи големата и моќна Русија ја поддржуваше Србија, Австрија побара гаранции дека Германија ќе застане на нејзина страна против Русија и нејзините сојузници, вклучително и Франција, а можеби и Велика Британија. На 28 јули, Австро-Унгарија ѝ објави војна на Србија, а кревкиот мир меѓу големите европски сили пропадна, започнувајќи со разорниот конфликт сега познат како Прва светска војна.

По повеќе од четири години крвопролевање, Големата војна заврши на 11 ноември 1918 година, откако Германија, последната од централните сили, им се предаде на сојузниците. На мировната конференција во Париз во 1919 година, сојузничките лидери ќе ја кажат својата желба да изградат повоен свет кој ќе биде безбеден од идни војни од толку огромни размери. Версајскиот договор, потпишан на 28 јуни 1919 година, трагично не успеа да ја постигне оваа цел. Големите соништа на американскиот претседател Вудро Вилсон за меѓународна организација за одржување на мирот попуштија кога беа спроведени во пракса како Друштво на народите. Уште полошо, суровите услови наметнати на Германија, најголемиот губитник во војната, доведоа до широко распространето незадоволство од договорот и неговите автори во таа земја – незадоволство што ќе кулминира со избувнувањето на Втората светска војна две децении подоцна.