24 февруари во историјата – Заврши офанзивата Тет во Виетнам


 

На 24 февруари 1968 година, офанзивата Тет заврши кога американските и јужновиетнамските трупи повторно го зазедоа античкиот главен град Хуе од комунистичките сили. Иако расфрланите борби продолжија низ Јужен Виетнам уште една недела, битката за Хуе беше последниот голем ангажман во офанзивата, во која беа забележани комунистички напади врз сите поголеми градови во Јужен Виетнам. После Тет, јавното мислење во САД решително се сврте против Виетнамската војна.

Како што започна 1968 година – третата година од копнените борби на САД во Виетнам – американското военото раководство сè уште беше уверено дека поволен мировен договор наскоро ќе му биде наметнат на Северен Виетнам и нивните сојузници во Јужен Виетнам, Виетконг. И покрај зголемените повици дома за итно повлекување на САД, администрацијата на претседателот Линдон Џонсон планираше да го задржи притисокот врз комунистите преку зголемено бомбардирање и други стратегии за уништување. Генералот Вилијам Вестморленд, командант на операциите на САД во Виетнам, тврдеше дека јасно ја гледа „светлината на крајот од тунелот“, а Џонсон се надеваше дека наскоро шокираните од бомби комунисти ќе излезат од џунглата да дојдат на преговарачка маса.

Сепак, на 30 јануари 1968 година, Виетконг и Северен Виетнам ја започнаа својата масивна Тет офанзива низ Јужен Виетнам. Тоа беше првиот ден од Тет – лунарната нова година во Виетнам и најважниот празник – и многу јужновиетнамски војници, очекувајќи неофицијално примирје, заминаа дома. Виетконг беше познат по герилските тактики и никогаш не започнаа офанзива од ваков размер; следствено, силите на САД и Јужен Виетнам беа целосно изненадени.

Во првиот ден од офанзивата, десетици илјади војници на Виетконг, поддржани од северновиетнамските сили, ги презедоа петте најголеми градови во Јужен Виетнам, голем број помали градови и населени места и голем број американски и јужновиетнамски бази. Виетнамците удрија во Сајгон – главниот град на Јужен Виетнам – па дури и го нападнаа, и неколку часа ја држеа американската амбасада таму. Акцијата беше снимена од новинарските екипи на американската телевизија, кои исто така го снимија бруталното импровизирано улично погубување на борец на Виетконг од страна на јужновиетнамски воен функционер.

Додека САД и Јужен Виетнам се бореа да ја повратат контролата над Сајгон, градовите Хуе, Далат, Контум и Куангтри паднаа во рацете на комунистите. Американските и јужновиетнамските сили ги вратија повеќето од овие градови за неколку дена, но Хуе беше жестоко бранет од комунистичките војници што го окупираа. По 26 дена скапи борби од куќа до куќа, јужновиетнамското знаме повторно беше подигнато над Хуе на 24 февруари, а офанзивата Тет заврши. За време на комунистичката окупација на Хуе, бројни јужновиетнамски владини функционери и цивили беа масакрирани, а многу цивили загинаа во бомбардирачките напади на САД што му претходеа на ослободувањето на градот.

Во многу аспекти, офанзивата Тет беше воена катастрофа за комунистите: тие претрпеа 10 пати повеќе жртви од нивниот непријател и не успеаја да контролираат ниту една од областите заземени во првите денови на офанзивата. Тие се надеваа дека офанзивата ќе предизвика народно востание против владата на Јужен Виетнам и присуството на американските трупи. Ова не се случи. Покрај тоа, Виетконг, кој излезе на отворено за прв пат во војната, беше целосно избришан. Меѓутоа, бидејќи офанзивата Тет ги скрши надежите на САД за неизбежен крај на конфликтот, таа ѝ нанесе фатален удар на американската воена мисија во Виетнам.

После Тет, претседателот Џонсон се најде на удар од сите страни поради неговата политика во Виетнам. Генералот Вестморленд побара уште 200.000 војници за да ги победи комунистите, а по обелоденувањето на ова барање настана национална врева, принудувајќи го Џонсон да го отповика Вестморленд во Вашингтон. На 31 март Џонсон објави дека Соединетите Држави ќе започнат со деескалација во Виетнам, ќе го запрат бомбардирањето на Северен Виетнам и ќе бараат мировен договор за ставање крај на конфликтот. Во истиот говор, тој, исто така, најави дека нема да бара реизбор за претседател, наведувајќи го она што тој го смета за негова одговорност во создавањето на националната поделба околу Виетнам.