22 февруари во историјата – Американскиот дипломат Џорџ Кенан ја испрати познатата „долга телеграма“ од Москва


 

Џорџ Кенан, американскиот вршител на должност во Москва, испраќа телеграма од 8.000 зборови до Стејт департментот во која ги објаснува неговите ставови за Советскиот Сојуз и политиката на САД кон комунистичката држава. Анализата на Кенан обезбеди една од највлијателните основи за американската политика во Студената војна.

Кенан беше меѓу американските дипломати кои помогнаа во отворањето на првата американска амбасада во Советскиот Сојуз во 1933 година. Во текот на Втората светска војна тој беше убеден дека духот на пријателство и соработка на претседателот Франклин Рузвелт со советскиот водач Јосиф Сталин е целосно погрешен. Помалку од една година по смртта на Рузвелт, Кенан, кој тогаш служеше како вршител на должноста на САД во Москва, ги објави своите мислења во она што стана познато како „долга телеграма“.

Долгиот меморандум започна со тврдењето дека Советскиот Сојуз не може да предвиди „траен мирен соживот“ со Западот. Овој „невротичен поглед на светските работи“ беше манифестација на „инстинктивното руско чувство на несигурност“. Како резултат на тоа, Советите беа длабоко сомничави кон сите други нации и веруваа дека нивната безбедност може да се најде само во „трпелива, но смртоносна борба за целосно уништување на ривалската моќ“. Кенан беше убеден дека Советите ќе се обидат да ја прошират својата сфера на влијание и ги посочи Иран и Турција како најверојатните непосредни проблематични области. Покрај тоа, Кенан веруваше дека Советите ќе направат сѐ што можат за „да ја ослабат моќта и влијанието на западните сили врз колонијалните заостанати или зависни народи“. За среќа, иако Советскиот Сојуз беше „непропустлив за логиката на разумот“, тој беше „многу чувствителен на логиката на силата“. Затоа, би отстапил „кога ќе се сретне силен отпор во кој било момент“. Соединетите Држави и нивните сојузници, заклучи тој, ќе мора да го пружат тој отпор.

Телеграмата на Кенан предизвика сензација во Вашингтон. Агресивните говори на Сталин и заканувачките гестови кон Иран и Турција во 1945-1946 година ја наведоа администрацијата на Труман да одлучи да заземе построг став и да се потпре на воените и економските мускули на државата наместо на дипломатијата во справувањето со Советите. Овие фактори гарантираа топол прием за анализата на Кенан. Неговото мислење дека советскиот експанзионизам треба да се ограничи преку политика на „силен отпор“ обезбеди основа за американската дипломатија од Студената војна во следните две децении. Дипломатската кариера на Кенан секако доби поттик – тој беше именуван за амбасадор на САД во Советскиот Сојуз во 1952 година.

Откако ја напушти државната служба, Кенан служеше на факултетот на Институтот за напредни студии до неговата смрт во 2005 година на возраст од 101 година.