20 јануари во историјата – Заврши заложничката криза во Иран


 

На 20 јануари 1981 година, неколку минути по инаугурацијата на Роналд Реган како 40-ти претседател на Соединетите Држави, 52 американски заробеници држени во амбасадата на САД во Техеран, Иран, се ослободени, со што заврши 444-дневната иранска заложничка криза.

Кризата започна на 4 ноември 1979 година кога милитантните ирански студенти се налутија што американската влада му дозволи на соборениот шах на Иран да отпатува во Њујорк за медицински третман и ја зазедоа амбасадата на САД во техеран. Ајатолахот Хомеини, политички и верски лидер на Иран, ја презеде главната улога во заложничката ситуација, одбивајќи ги сите апели за ослободување на заложниците, дури и откако Советот за безбедност на ОН едногласно побара крај на кризата. Меѓутоа, две недели по упадот на амбасадата, ајатолахот почна да ги ослободува сите неамерикански заробеници и сите жени и малцински Американци, наведувајќи ги овие групи како меѓу луѓето угнетувани од владата на Соединетите Држави. Останатите 52 заробеници останаа на милост и немилост на ајатолахот во следните 14 месеци.

Претседателот Џими Картер не можеше дипломатски да ја реши кризата и на 24 април 1980 година нареди катастрофална спасувачка мисија во која загинаа осум американски војници и немаше спасени заложници. Три месеци подоцна, поранешниот шах почина од рак во Египет, но кризата продолжи. Во ноември 1980 година, Картер ги загуби претседателските избори од републиканецот Роналд Реган. Набргу потоа, со помош на алжирски посредници, започнаа успешни преговори меѓу САД и Иран. На денот на инаугурацијата на Реган, Соединетите Држави ослободија замрзнати ирански средства во вредност од речиси 8 милијарди долари, а заложниците беа ослободени по 444 дена. Следниот ден, Џими Картер полета за Западна Германија за да ги поздрави Американците на враќање дома.