Гордана Михаилова-Бошнакоска: Совршенството доаѓа со годините

Гордана Михаилова-Бошнакоска (78) е редок спој на дама и плоден автор во македонската литература. Секогаш е беспрекорно дотерана, нашминкана, со фризура, преку ден и навечер, или на гала-случувања. Спаѓа меѓу оние жени што е активна во јавниот живот, која секогаш е информирана, која стигнува секој ден да направи тазе ручек, да им се јави на неколку пријателки и во таа згусната динамика, да нè изненади со напишана книга поезија.

Веќе 50 години е активен и наградуван автор во македонската поезија и проза и има објавено 16 стихозбирки. Нејзиното творештво е вброено во сите антологии на македонската книжевност, влезено е во „Енциклопедијата на Македонија“, а во повеќетомниот проект на Министерството за култура, таа е првата од поновата современа книжевност. Добитник е на наградата „Браќа Миладиновци“ на „Струшките вечери на поезијата“ и „Ацо Шопов“ на ДПМ.

Минатата недела во Скопје ја промовираше поетската книга „Исповедта на сликарот“, во издание на „Макавеј“.

Дали сте Вие сликарот од најновата поетска книга „Исповедта на сликарот“?

-Да не бев поет, ќе бев сликар, ама пишувањето ми одеше повеќе од сликањето. За сликањето треба да имаш талент. Во Македонија е развиена љубовта за поезијата која кај некого исчезнува, а кај некого останува. Кај мене остана. Таа е моја животна потреба. Поезијата не може да се толкува и само посветени луѓе може да ја разберат. Кај мене имаше разлеани творечки љубови. Прво почнав да пишувам поезија, а потоа есеи за литературата и сликарството.

Кажете ни нешто за Вашите почетоци во литературата.

– Тоа започна многу одамна, со приказните на мојата баба Ерефили (мајка на мојот татко) и бабата Стојна (мајка на мојата мајка Цветанка), со нејзините песни. Сето ова беше дел од богатото народно творештво, кое се пренесувало од колено на колено, за да биде собрано од браќата Димитрија и Константин Миладиновци, во нивниот зборник. Во моите најрани почетоци имаа влијание и поткрепа учителката Арнаудова во основното училиште „Гоце Делчев“ во Скопје и професорката Вера Поленак, во гимназијата „Цветан Димов“ во Скопје. Тие го открија и го насочија мојот интерес за поезијата. Во исто време, моите родители, татко ми Михаило и мајка ми Цветанка, ми ја пренесоа љубовта кон музиката, поточно кон операта. Како ученичка, уште во основното училиште, ме носеа на оперски претстави. Во тоа време беше диригент величествениот маестро Ловро Матачиќ. Јас ги слушав големите наши певици од тоа време. Преку дрвеното мовче се стигнуваше до таа велелепна градба на Народниот театар, за мене, влез во еден друг свет. Така, овие две нешта останаа и ден-денес да живеат паралелно во мојот живот. Подоцна се создаде уште една моја голема љубов кон сликарството и уметностите воопшто.

Вие, сепак, се насочивте кон пишаниот збор.

– Првата песна што ја напишав беше посветена на една од моите прабаби, Темјана. Од раскажувањата на татко ми, за нејзината бујна природа, се роди оваа песна. Така некако започна сè. На шеснаесет години ми беа објавени првите песни, во тогаш познатото литературно списание „Разгледи“, а посредник беше македонскиот писател, познат прозаист, Благоја Иванов. Па потоа во „Млад борец“ и во „Современост“, за да дојдам до првата збирка поезија „Времето го нема“. Сè уште не ми беше објавена оваа збирка, а веќе учествував на првите „Струшки вечери на поезијата“. Јас бев најмлада. Таму беа сега веќе класиците на нашата поезија: Блаже Конески, Славко Јаневски, Ацо Шопов, Даница Ручигај, Гане Тодоровски, Влада Урошевиќ, но имаше и гости од другите републики.

Мојата прва збирка „Времето го нема“, како што ми кажа македонскиот писател Иван Чаповски, ја одреди поетската потрага, за да го најдам тоа време во моите шеснаесетина поетски книги, а се разбира, и во прозата. Во расказите „Босфорско лето“ и романот „Потрага по приказна“.

Инаку, уште од најраните години сакав да читам. Читав многу. Писателите од француската литература, англиската, американската, шпанската и италијанската беа моите школи. Моја голема љубов ми беше Рабиндранат Тагоре и поетите од шпанската литература, особено Федерико Гарсија Лорка. Имам посебен однос кон руските писатели, Марина Цветаева, Ана Ахматова, Пастернак и уште многу во оваа голема литература, како и кон жените творци, бугарската поетеса Елисавета Багрјана, хрватската Весна Парун, српската Десанка Максимовиќ и полската поетеса Вислава Шимборска.

Долги години работевте како уредник во Македонската телевизија.

– До моето пензионирање. Таму направив некои многу вредни емисии со писатели, македонски и светски. Една од најдрагите ми е емисијата со познатата американска писателка Ерика Џонг. Таа дојде на СВП и тогаш ја направив емисијата за неа. Имам и повеќе други емисии за Ацо Шопов, Блаже Конески, неговото прво интервју за Македонската телевизија (кое, за жал, го нема), Михаил Ренџов и други поети од помладата генерација, а сега веќе етаблирани имиња во македонската литература. Телевизијата ја надополни мојата љубов кон филмската уметност, особено кон јапонскиот режисер Акира Куросава, на кого му имам посветено песни во моите книги. Тој изврши големо влијание, за употребата и прецизноста на зборот, онака како што ја има и во неговите филмови. Некое совршенство, кое веројатно си доаѓа и со текот на годините, со кое се бруси самиот збор, за да биде употребен во мислата и смислата на песната.

Вашата активност не запира. Пишувате, учествувате на манифестации, се среќавате со писатели од сите генерации, а веќе сте и прабаба.

– Природата ме надарила со години, каде што може да почувствувам и некои големи семејни радости. Потпората на мојот сопруг Драган Бошнакоски, со кој сме во брак веќе педесет и пет години. Нашата ќерка Анита и зетот Коле, кои нè збогатија со двете внуки, Теона и Викторија. Теона и нејзиниот сопруг Игор ни подарија два правнуци, Никофор и Лукас. Ова за мене и за мојот сопруг е најголемото богатство што ни се случи да го доживееме. Негувам голема љубов кон семејството на мојот брат Зоран Михајлов, кој оди по патот на спортот и спортското новинарство, и тоа со голем успех. Многу сме блиски и често сме заедно. Неговата сопруга Гордана ми е голема пријателка, како и моите пријателки: Лејла, Зорица, Иванка, Светлана, Јаворка во Париз, Стојанка во Штип, Вера, Златица, сестрата на Даница Ручигај, со која другаруваме од најрани години и со Соња Гиздавиќ.

Инаку, во македонската поезија се издвоија неколку значајни имиња како Тодор Чаловски, Ефтим Клетников, Веле Смилевски, Раде Силјан, Весна Ацевска, Санде Стојчевски, Бранко Цветковски, Братислав Ташковски, Виолета Танчева-Златева и некои од помладите, особено Владимир Мартиновски, една многустрана личност со неисцрпна желба за истражување, па до најмладите. Со голем интерес ја следам и прозата на македонските автори, каде што започнаа да се јавуваат и нови имиња. Моите омилени прозни автори се: Благоја Иванов, Тања и Влада Урошевиќ, Живко Чинго, Божин Павловски, Оливера Николова, Блаже Миневски и Гоце Смилевски.

Вие сте личност што ги следи и ги практикува модните трендови.

– Модата е дел од уметноста на живеењето. Таа е состојба на воспитувањето, па би рекла и состојба на умот. Уште од мала во моето семејство, преку моите баби, мајка ми и тетка ми, сум ги доживувала на свој начин модните случувања. По теркот на мајка ми, уште како најмала сум имала бундичка од хермелин. Мојот вкус за бундите е многу строг. Тешко наоѓам нешто што навистина ќе ме предизвика да го имам. Инаку, сега модата ја практикувам во деталите. Имам слабост кон чевли, чанти, шамии и обетки, како и рамки за очила, бидејќи поради видот сум принудена да ги носам, па така и тие ги приспособувам кон облеката, во нијанси. Ме возбудуваат некои случувања во модата и ги доживувам како предизвик за убавиот начин на живеење. Во младоста имав голема наклонетост кон Коко Шанел и не само како модна креаторка, ами и како една посебна личност со посебен живот. И сега имам некои модни фаворити, на кои им се воодушевувам. Ме радуваат девојките и младите жени кои знаат да ја следат модата на свој начин. Тоа го наоѓам и кај моите внуки, Теона, Викторија и нивните другарки, така што преку нив ги следам трендовите во модата, како и во некои од модните списанија. Омилена ми е „Џоја“, веројатно поради мојата слабост кон Италија, а особено кон Рим, кој го има и во некои од моите песни.

Лејла Сабит     Фото: Борис Грданоски